'Ψηφιακή Γνώση και Ανοικτές Τεχνολογίες': τί είδαμε και τί ακούσαμε στον Κύκλο Ομιλιών του ΕΚΤ

Mε επιτυχία πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο ο Κύκλος Ομιλιών 'Ψηφιακή Γνώση και Ανοικτές Τεχνολογίες: γέφυρες στην έρευνα, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό' που διοργάνωσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) στο πλαίσιο των Μορφωτικών Εκδηλώσεων του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) 'Επιστήμης Κοινωνία'. Οι τρείς ενότητες ομιλιών (κάθε Τρίτη από 5-19/3, στις 19.30 το απόγευμα) έλαβαν χώρα στο αμφιθέατρο του ΕΙΕ και συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον του κοινού από τον χώρο της εκπαίδευσης, της επιστήμης, της έρευνας και των νέων τεχνολογιών, προκαλώντας ζωηρές συζητήσεις σχετικά με την ανοικτή διάθεση και αξιοποίηση του ελληνικού ψηφιακού επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου.

Στόχος των ομιλιών ήταν να αναδείξουν τις πρωτοποριακές δράσεις που αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα για τη διάδοση της συλλογικής γνώσης, την ενίσχυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και τη διατήρηση της πολιτιστικής μνήμης, με όχημα τις νέες τεχνολογίες διαδικτύου.

Τον κύκλο ομιλιών εγκαινίασε η ενότητα 'Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες στην Ψηφιακή Εποχή' (Τρίτη 5/3) με εισηγήσεις που ανέδειξαν τον ρόλο των νέων τεχνολογιών στην ενίσχυση και διάδοση των ανθρωπιστικών επιστημών και της κοινωνικής έρευνας. Παρουσιάστηκαν οι δράσεις του ΕΚΤ για τη συγκέντρωση, τη διάθεση και την ανάδειξη έγκριτου ψηφιακού περιεχομένου στον τομέα των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών και πιο συγκεκριμένα, οι υπηρεσίες ηλεκτρονικών εκδόσεων του ΕΚΤ.

Η κύρια ομιλία της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε από τη Δρα Β. Τσουκαλά, η οποία παρουσίασε το νέο διαδικτυακό περιβάλλον ΕΚΤ ePublishing (http://www.ekt.gr/epublishing) που δημιουργήθηκε για να στεγάσει ψηφιακά τις ηλεκτρονικές εκδόσεις ανοικτής πρόσβασης του ΕΚΤ (περιοδικά, βιβλία και πρακτικά συνεδρίων) και να συμβάλλει στη συγκέντρωση της επιστημονικής παραγωγής της χώρας και στη διεύρυνση του ανοικτού έγκριτου επιστημονικού ψηφιακού περιεχομένου.

Η νέα ώθηση που έχουν προσδώσει οι τεχνολογικές εξελίξεις στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες αποτέλεσαν το αντικείμενο συζήτησης στο στρογγυλό τραπέζι που ακολούθησε. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στην ανάδειξη της πρωτόγνωρης ώθησης που δίνουν οι τεχνολογίες διαδικτύου στην άμεση διάδοση της επιστημονικής πληροφορίας και την εντατικοποίηση της έρευνας στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες, με εισηγήσεις από ειδικούς που διαθέτουν σχετική εμπειρία και με τους οποίους συνεργάζεται το ΕΚΤ, όπως εκδότες επιστημονικών περιοδικών, αλλά και ερευνητές και καθηγητές πανεπιστημίου.

Η δεύτερη ενότητα του Κύκλου Ομιλιών (Τρίτη, 12/3) είχε τίτλο 'Πέρα από το Ανοικτό Λογισμικό: Ανοικτές Τεχνολογίες, Πρότυπα και Δεδομένα στην Υπηρεσία της Ανάπτυξης, της Γνώσης και του Πολιτισμού'. Ο Δρ. Νίκος Χούσος (ΕΚΤ) μίλησε για τα Ανοικτά Διασυνδεδεμένα Δεδομένα και πρότεινε τρόπους δημιουργίας τέτοιων δεδομένων, ώστε το ελληνικό πολιτιστικό απόθεμα να καταστεί ανοικτό και διασυνδεδεμένο. Υπογράμμισε τον κεντρικό ρόλο της διαλειτουργικότητας των υποδομών και την αναγκαιότητα να αξιοποιηθούν επιμέρους προσπάθειες σε ένα ενιαίο σύνολο και σε μεγάλη κλίμακα.

Τους διαφορετικούς τύπους Ανοικτών Δεδομένων και την ανάγκη για την καλλιέργεια ενός οικοσυστήματος για το άνοιγμα έγκριτων δεδομένων σε όλο τον κύκλο ζωής τους -από την ψηφιοποίηση μέχρι και τη διάθεση και την επαναχρησιμοποίηση τους- μέσα από ανοικτές υποδομές, υπογράμμισε στην παρουσίασή του ο Δρ Π. Τσιαβός (Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΚΤ). Με ζωηρά παραδείγματα, η παρουσίαση άγγιξε ζητήματα νομικά, τεχνολογικά, οργανωτικά και νοοτροπίας που αφορούν τον τομέα των ανοικτών δεδομένων στην Ελλάδα, κατέδειξε τα οφέλη -οικονομικά και κοινωνικά- από την αξιοποίηση τους και πρότεινε λύσεις, όπως η χρήση καινοτόμων χρηματοδοτικών εργαλείων.

Το νέο ανοικτό τοπίο των εφαρμογών στις κινητές συσκευές παρουσίασε ο Γ. Κ. Γιανναράκης (Γενικός Διευθυντής, Σύνδεσμος Εταιρειών Κινητών Εφαρμογών Ελλάδας). Ακολούθησε η εισήγηση του Δρ. Π. Σταθόπουλου (ΕΚΤ) ο οποίος παρουσίασε τις νέες υπηρεσίες Software as a Service (SaaS), που αναπτύσσει το ΕΚΤ (http://www.epset.gr/saas), και αφορούν την οργάνωση, τεκμηριωμένη απόθεση, ασφαλή διαφύλαξη και διάθεση ψηφιακού επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου. Οι υπηρεσίες θα παρέχονται σε φορείς που παράγουν ή διαθέτουν έγκριτο περιεχόμενο, όπως βιβλιοθήκες, μουσεία, αρχεία και πολιτιστικοί φορείς ευρύτερα, διαδικτυακά, χωρίς κόστος και χωρίς τοπική εγκατάσταση, προσαρμοσμένες στις απαιτήσεις του κάθε φορέα.

Την ενότητα έκλεισε η παρουσίαση του Θ. Καρούνου (Πρόεδρος Δ.Σ. Εταιρείας Ελεύθερου Λογισμικού / Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα), ο οποίος επισήμανε τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι νέες τεχνολογίες για την ενδυνάμωση της ερευνητικής και εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Η τελευταία ενότητα του κύκλου ομιλιών (Τρίτη, 19/3) επικεντρώθηκε στο 'Ανοικτό Επιστημονικό και Πολιτιστικό Περιεχόμενο για την Εκπαίδευση' και σε παραδειγματικές δράσεις φορέων για την ανοικτή διάθεση ψηφιακών εκπαιδευτικών πηγών. Έτσι, η εισήγηση της Δρ. E. Σαχίνη (EKT) ανέδειξε τις στρατηγικές πρωτοβουλίες του ΕΚΤ για τη συγκέντρωση, τεκμηρίωση και ανοικτή διάθεση έγκριτου εκπαιδευτικού περιεχομένου. Στο ίδιο κλίμα, η ομιλία των Κ. Χατζηασλάνη και Σ. Παράσχου (Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης, Τομέας Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης) ήρθε να προσθέσει ένα λαμπρό παράδειγμα από τον χώρο του πολιτισμού: το πλούσιο εκπαιδευτικό περιεχόμενο για την Ακρόπολη που συγκεντρώνει εδώ και χρόνια η Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης (ΥΣΜΑ) και η ανοικτή διάθεση του μέσα από ψηφιακές υποδομές και εφαρμογές.

Σε αυτό το σημείο έγινε και η πρώτη παρουσίαση του Αποθετηρίου Εκπαιδευτικού περιεχόμενου για την Ακρόπολη, μία υποδομή που ανέπτυξε το ΕΚΤ, σε συνεργασία με την ΥΣΜΑ, στο πλαίσιο των υπηρεσιών που σχεδιάζει για τους πολιτιστικούς φορείς της χώρας. Τη σημασία της αξιοποίησης ψηφιακών πηγών στην εκπαίδευση υπογράμμισαν οι παρουσιάσεις του Δρ. Ν. Χούσου και του Κ. Μπέκου. Ειδικότερα, παρουσιάστηκαν οι έγκριτες πηγές ψηφιακού περιεχομένου στην Ελλάδα που διατηρεί και αναπτύσσει το ΕΚΤ, και πραγματοποιήθηκε μία πρώτη επίδειξη της ψηφιακής πλατφόρμας που σχεδιάζει το ΕΚΤ για την εκπαίδευση, μία εφαρμογή κοινωνικού δικτύου που επιτρέπει τη δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων αφηγήσεων και εικονικών συλλογών από τους ίδιους τους χρήστες.

Η είσοδος στις ομιλίες ήταν ελεύθερη, ενώ χορηγήθηκε και βεβαίωση παρακολούθησης σε όσους το επιθυμούσαν. Εκτός από την μεγάλη προσέλευση του κοινού στο αμφιθέατρο του ΕΙΕ, αυξημένη επισκεψιμότητα εμφάνισε τα απογεύματα των εκδηλώσεων και ο δικτυακός τόπος http://www.ekt.gr/events/live από όπου μεταδίδονταν ζωντανά οι εκδηλώσεις. Το βιντεοσκοπημένο αρχείο των εκδηλώσεων και οι παρουσιάσεις των εισηγητών είναι ανοικτά προσβάσιμα σε όλους από το αποθετήριο Ηλιος (http://helios-eie.ekt.gr/EIE) και από την αντίστοιχη ιστοσελίδα του ΕΚΤ (http://www.ekt.gr/news/events/ekt/2013-03-05_19/videos.htm).