Το Χάρβαρντ αδυνατεί να διατηρήσει συνδρομές σε μεγάλους επιστημονικούς εκδοτικούς οίκους

29.05.2012

Σε πρόσφατη ανακοίνωση της, η βιβλιοθήκη του φημισμένου Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, διαπιστώνει ότι αδυνατεί οικονομικά να διατηρήσει τις συνδρομές σε μεγάλους επιστημονικούς εκδότες και καλεί τους φοιτητές και το προσωπικό του Πανεπιστημίου να δημοσιευουν σε περιοδικά ανοικτής πρόσβασης.

Το κόστος των συνδρομών για τις ακαδημαϊκές εκδόσεις μεγάλων οίκων είναι σήμερα δυσβάστακτο για τη βιβλιοθήκη. Καθως οι συνδρομές σε επιστημονικές επιθεωρήσεις καταλαμβάνουν όλο και αυξανόμενο μερίδιο του συνολικού προυπολογισμού της βιβλιοθήκης, η βιβλιοθήκη στην ανακοίνωση της περιγράφει ότι το περιβάλλον της ακαδημαϊκής επικοινωνίας σήμερα γίνεται όλοενα και λιγότερο βιώσιμο οικονομικά.

Το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ ξοδεύει πάνω απο 3,5 εκατομμύρια δολλάρια τον χρόνο σε συνδρομές επιστημονικών εκδοσεων. Χαρακτηριστικά, μόνο για το 2010 το ποσό αυτό καταλαμβάνει πάνω απο 20% του συνολικού κόστους για τις συνδρομές. Μερικά περιοδικά κοστίζουν πάνω απο 40.000 δολάρια το χρόνο. Ταυτόχρονα, πολλές πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες δαπανούν περισσότερο απο το μισό προϋπολογισμό τους για τους μεγάλους εκδοτικούς οίκους (π.χ. Elsevier, Springer και Wiley).

Χαρακτηριστικά, οι τιμές που χρεώνουν δύο απο τους μεγαλύτερους ηλεκτρονικούς εκδότες για διαδικτυακό περιεχόμενο έχουν αυξηθεί κατά 145% τα τελευταία έξι χρόνια. Επιπλέον, παρατηρείται ότι τα όρια κέρδους γνωστών επιστημονικών οίκων αγγίζουν το 35%, ποσοστό που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί απο την αύξηση της συνολικής επιστημονικής παραγωγής.

Ο διευθυντής της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, Robert Darnton, σε δήλωση του στην Guardian κάνει λόγο για ένα παράδοξο που αντιμετωπίζουν πολλά Πανεπιστήμια: 'Εμείς κάνουμε την έρευνα, συντάσουμε τις μελέτες, όλα δωρεάν, και έπειτα αγοράζουμε τα αποτελέσματα της δουλειάς μας απο τους εκδότες σε εξωφρενικές τιμές'.

Η βιβλιοθήκη στην ανακοίνωση της, καλεί το διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό του Πανεπιστημίου να διαθέτουν στο εξής τις εργασίες τους δωρεάν σε περιοδικά ανοικτής πρόσβασης και να απορίπτουν όσα απαιτούν συνδρομή. Με αυτή την κίνηση, το πλουσιότερο Πανεπιστήμιο στόν κόσμο πρωτοστατεί στο ευρύτερο κλίμα διαμαρτυρίας που επικρατεί σχετικά με το υψηλό κόστος πρόσβασης σε πηγές της επιστημονικής έρευνας. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι σήμερα περισσότεροι απο 10.000 ερευνητές συμμετέχουν σε μποικοτάζ για τις ολλανδικές εκδόσεις Elsevier σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Την ελπίδα ότι και άλλα πανεπιστημιακά ιδρύματα θα ακολουθήσουν το παράδειγμα του Χάρβαρντ εξέφρασε ο Robert Darnton, ο οποίος συμπληρώνει: 'Μακροπρόθεσμα, η απάντηση θα είναι η ελεύθερη πρόσβαση στις επιστημονικές επιθεωρήσεις, ωστόσο χρειάζεται ενορχηστρωμένη προσπάθεια για να επιτύχουμε αυτόν τον στόχο'.