Μια διαδικτυακή πύλη για τη δικαιοσύνη εγκαινίασε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προσφέροντας ένα χρήσιμο ηλεκτρονικό εργαλείο σε πολίτες, επιχειρήσεις και επαγγελματίες του νομικού χώρου. Μέσω της Ευρωπαϊκής Πύλης για την Ηλεκτρονική Δικαιοσύνη (European e-Justice portal, https://e-justice.europa.eu) μπορεί κάποιος να ενημερωθεί για τους νόμους και τις πρακτικές που ισχύουν στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ και να λύσει τις απορίες του σχετικά με νομικά ζητήματα διασυνοριακού χαρακτήρα.
Η Ευρωπαϊκή Πύλη για την Ηλεκτρονική Δικαιοσύνη διατίθεται σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ και, πέρα από το να προσφέρει νομική πληροφόρηση σε πολίτες και επαγγελματίες μέσα από τις 12.000 και πλέον σελίδες περιεχομένου της, ενισχύει την αμοιβαία κατανόηση των διαφόρων νομικών συστημάτων, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία ενός ενιαίου χώρου δικαιοσύνης.
Μεταξύ άλλων, οι χρήστες της διαδικτυακής πύλης μπορούν να βρίσκουν απαντήσεις για την αντιμετώπιση καταστάσεων της καθημερινής ζωής, όπως είναι το διαζύγιο, ο θάνατος, οι νομικές διαφορές ή ακόμη και η αλλαγή κατοικίας. Μπορούν να αναζητήσουν δικηγόρο σε άλλη χώρα, να αποφύγουν δαπανηρές διαδικασίες ενώπιον δικαστηρίων χάρη στην προσφυγή σε διαμεσολάβηση, να πληροφορηθούν πώς μπορούν να ασκήσουν αγωγή, ποιου κράτους μέλους το δίκαιο εφαρμόζεται σε μια συγκεκριμένη υπόθεση, κατά πόσον δικαιούνται νομική συνδρομή κ.ά.
Παράλληλα, οι επιχειρήσεις μπορούν να βρίσκουν πληροφορίες σχετικά με μητρώα επιχειρήσεων, μητρώα αφερεγγυότητας (μητρώα πτωχεύσεως) και κτηματολόγια σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών, μπορούν να αναζητήσουν κατευθυντήριες γραμμές και πληροφορίες σχετικά με τις διασυνοριακές διαδικασίες και πιθανά οικονομικά ζητήματα που μπορεί να ανακύψουν σε αυτές, αλλά και γενικές πληροφορίες σχετικά με τους δημόσιους διαγωνισμούς και τις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων στον τομέα της αστικής και ποινικής δικαιοσύνης.
Τέλος, οι δικηγόροι, οι συμβολαιογράφοι και οι δικαστές μπορούν να ανατρέχουν σε νομικές βάσεις δεδομένων, να αναζητούν πληροφορίες σχετικά με τα είδη και την οργάνωση των νομικών επαγγελμάτων σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών, καθώς και σχετικά με τα διάφορα δίκτυα δικαιοσύνης, να επικοινωνούν με συναδέλφους τους μέσω νομικών δικτύων, καθώς και να ενημερωθούν για τις δυνατότητες πραγματοποίησης διασυνοριακών τηλεσυνδιασκέψεων.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, η συμμετοχή των δικαστικών και των επαγγελματιών του νομικού χώρου (συμβολαιογράφων, δικηγόρων, δικαστικών επιμελητών, διαμεσολαβητών) έχει καθοριστική σημασία για την επιτυχία της πύλης, και ήδη έχει δρομολογηθεί σειρά δράσεων προς την κατεύθυνση αυτή. Παραδείγματος χάρη, ήδη καταβάλλονται προσπάθειες για την καθιέρωση Αναγνωριστικού Ευρωπαϊκής Νομολογίας (ECLI), που θα διευκολύνει την πρόσβαση στη νομολογία των κρατών μελών και της ΕΕ, η οποία αναφέρεται σε διασυνοριακές υποθέσεις.
Το επόμενο διάστημα θα προστεθούν στην πύλη νέες πληροφορίες, εργαλεία και λειτουργίες. Από τις αρχές του 2011, θα είναι διαθέσιμα ενημερωτικά δελτία σχετικά με τα δικαιώματα των εναγομένων και των θυμάτων που ισχύουν σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ. Τα δελτία αυτά θα περιέχουν, μεταξύ άλλων, πληροφορίες για τις νομικές διαδικασίες που διέπουν τις παραβάσεις των κανόνων οδικής κυκλοφορίας στις διάφορες χώρες. Τα ενημερωτικά αυτά δελτία θα χρησιμεύουν ως βασικό εργαλείο αναφοράς τόσο για τους επαγγελματίες του νομικού χώρου όσο και τους πολίτες.
Ταυτόχρονα, καταβάλλεται προσπάθεια για να διασφαλισθεί ότι θα υπάρχει, από το 2013 και μετά, ένα εργαλείο το οποίο θα επιτρέπει στους πολίτες να αναζητούν δικηγόρο βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων. Για παράδειγμα, η πύλη θα επιτρέπει σε έναν πολίτη να βρίσκει γερμανομαθή δικηγόρο ο οποίος ειδικεύεται στο οικογενειακό δίκαιο ή στο δίκαιο του διαζυγίου στην Ουγγαρία.
Εξάλλου, αναμένεται να πραγματοποιηθεί ικανοποιητική πρόοδος για τη διευθέτηση ορισμένων ζητημάτων που έχουν ανακύψει σε σχέση με τη διαλειτουργικότητα, σε ολόκληρη την ΕΕ, των εφαρμογών που σχετίζονται με την ηλεκτρονική υπογραφή, την ηλεκτρονική εξακρίβωση της ταυτότητας και τις ηλεκτρονικές πληρωμές. Η εξεύρεση λύσεων στα θέματα αυτά αποτελεί προϋπόθεση για την πλήρη υλοποίηση αρκετών σχεδίων του τομέα της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης, όπως είναι η ευρωπαϊκή διαταγή πληρωμής και η ευρωπαϊκή διαδικασία μικροδιαφορών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το σχέδιο δράσης του Συμβουλίου για την ευρωπαϊκή ηλεκτρονική δικαιοσύνη 2009-2013, το οποίο θεσπίστηκε τον Νοέμβριο του 2008, αποβλέπει στη βελτίωση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη και στην καλύτερη απονομή της. Αναγνωρίζει ότι οι τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στη βελτίωση του τρόπου λειτουργίας των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης, δεδομένου ότι είναι ικανές να διευκολύνουν την καθημερινή πρακτική των επαγγελματιών του νομικού χώρου και να προαγάγουν τη συνεργασία μεταξύ νομικών αρχών.
Σύμφωνα με την Επίτροπο Δικαιοσύνης της ΕΕ κα Viviane Reding, 'Ηλεκτρονική δικαιοσύνη σημαίνει δικαιοσύνη με ένα κλικ. Σήμερα κάνουμε ένα πολύ σημαντικό βήμα προόδου για να φέρουμε τη Δικαιοσύνη πιο κοντά στους πολίτες της ΕΕ και να ενισχύσουμε τις γνώσεις των πολιτών των διαφόρων χωρών σχετικά με τα νομικά συστήματα των άλλων χωρών. Η γνώση οδηγεί σε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη, και η εμπιστοσύνη με τη σειρά της δημιουργεί στους πολίτες τη βεβαιότητα ότι τα δικαιώματά τους θα γίνονται σεβαστά οπουδήποτε κι αν βρίσκονται στην Ευρώπη. Οι πολίτες, οι επιχειρήσεις και οι δικηγόροι θα μπορούν να χρησιμοποιούν μια πραγματική διαδικτυακή θυρίδα ολοκληρωμένης εξυπηρέτησης και να αντλούν από εκεί πληροφορίες σχετικά με την απονομή της δικαιοσύνης. Εν τέλει, ο συγκεκριμένος δικτυακός τόπος θα εκσυγχρονίσει και θα εξορθολογήσει τον τρόπο με τον οποίον οι πολίτες λαμβάνουν νομικές πληροφορίες και συμβουλές. Οι πολίτες θα λαμβάνουν τις απαντήσεις που χρειάζονται στη γλώσσα τους και σε σύντομο χρονικό διάστημα. Όλοι γνωρίζουμε πόσο καθοριστικό είναι αυτό: η δικαιοσύνη που αργεί υπερβολικά είναι δικαιοσύνη άνευ ουσίας'.