Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να παράγει περισσότερους επιστήμονες από ότι σήμερα, εάν φιλοδοξεί να γίνει η δυναμικότερη βασισμένη στη γνώση οικονομία του πλανήτη έως το 2010. Η παραπάνω εκτίμηση περιλαμβάνεται στις προτάσεις για την αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού στους τομείς της έρευνας και της τεχνολογίας, που κατέθεσε ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου στον αρμόδιο για την Έρευνα Επίτροπο Philippe Busquin, ύστερα από μελέτη που πραγματοποίησε σε 200 ευρωπαϊκά ιδρύματα.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ομάδας, καθηγητή και πρώην υπουργό Επιστημών και Τεχνολογίας της Πορτογαλίας, κ. Jose Mariano Gago, υπό τις παρούσες συνθήκες είναι δύσκολο να επιτευχθούν οι στόχοι που τέθηκαν στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια της Λισαβόνας και της Βαρκελώνης, για αύξηση των επενδύσεων στην έρευνα και την ανάπτυξη στο 3του ευρωπαϊκού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και αύξηση κατά μισό εκατομμύριο του αριθμού των ερευνητών έως το 2010.
Στην αναφορά της που παρουσιάστηκε στο συνέδριο της ΕΕ 'Η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερους επιστήμονες', που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 2 Απριλίου 2004, η ομάδα εμπειρογνωμόνων διαπιστώνει μια σειρά από αδυναμίες και μειονεκτήματα που πρέπει είτε να διορθωθούν είτε να βελτιωθούν προκειμένου η ευρωπαϊκή οικονομία να γίνει πιο ανταγωνιστική.
Τονίζει, μεταξύ άλλων, ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πρέπει να παρέχουν στους επιστήμονες επαρκείς πόρους προκειμένου να συνεχίσουν την ερευνητική τους προσπάθεια, αλλά και ικανοποιητικές αμοιβές που θα συνδυάζονται με εξίσου ανάλογες επαγγελματικές προοπτικές.
Επίσης, υποστηρίζει ότι τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους στην προετοιμασία των φοιτητών αποκλειστικά για ακαδημαϊκή καριέρα, δίχως να τους παρέχουν δυνατότητες για την απόκτηση δεξιοτήτων που απαιτούνται από διάφορα επαγγέλματα.
Επισημαίνει ότι, λόγω των σημαντικών αλλαγών που συντελούνται στις βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας, οι χώρες με υψηλά εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλες. Κατά συνέπεια, οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών θα πρέπει να ενισχύσουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων στους πολίτες τους από τα πρώτα στάδια της εκπαίδευσής τους.
Η ομάδα εμπειρογνωμόνων θεωρεί απαραίτητο για τους μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να αποκτήσουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του επιστημονικού κλάδου, μέσω της διδασκαλίας κατάλληλα προσαρμοσμένων μαθημάτων.
Το 2001 η αναλογία ερευνητών ανά 1.000 εργαζομένους στην ΕΕ ήταν 5,7, με 2,1 μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης. Η Φινλανδία βρίσκεται στη πρώτη θέση της σχετικής λίστας με αναλογία 13,77. Το διάστημα 1996-2001 η μέση ετήσια αύξηση του συνολικού αριθμού των ερευνητών στην ΕΕ ήταν 2,6
Για την πλειοψηφία των κρατών-μελών, η αύξηση της απασχόλησης στους τομείς της έρευνας και της ανάπτυξης κατά την αντίστοιχη περίοδο ήταν μεγαλύτερη από ό,τι η αύξηση της συνολικής απασχόλησης. Κατά τη δεκαετία του 1990, ο αριθμός των ερευνητών αυξήθηκε κατά 100σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία, και περισσότερο από 50 στην Αυστρία, Φινλανδία, Δανία, Σουηδία και Βέλγιο.
Παρόλα αυτά, οι συγκεκριμένοι αριθμοί φαντάζουν μικροί σε σχέση με τους 9,14 ερευνητές ανά 1.000 εργαζόμενους που αντιστοιχούν στην Ιαπωνία και τους 8,08 ερευνητές ανά 1.000 εργαζομένους στις ΗΠΑ. Μόνο μερικές χώρες της ΕΕ προσεγγίζουν αυτούς τους αριθμούς (Φινλανδία, Σουηδία, Νορβηγία), ενώ οι πιο πολυπληθείς χώρες εμφανίζουν σχετικά μικρούς δείκτες (Γερμανία 6,55, Αγγλία 5,49, Γαλλία 6,55).