Επιβραδύνεται η μετάβαση της ΕΕ στην οικονομία της γνώσης

Μειωμένες επενδύσεις και επιδόσεις στην ευρωπαϊκή έρευνα αποκαλύπτει η έκθεση 'Αριθμοί - Κλειδιά 2003-2004 για την επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία' που δημοσιεύτηκε στις 25 Νοεμβρίου 2003, η οποία περιλαμβάνει για πρώτη φορά στοιχεία για τις υποψήφιες και τις υπό ένταξη χώρες. Κατά την περίοδο 2000-2001, η μετάβαση της Ευρώπης σε μια οικονομία βασισμένη στη γνώση επιβραδύνθηκε σημαντικά. 

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έκθεσης, ο Επίτροπος για θέματα Έρευνας Ph. Busquin τόνισε πως η επιβράδυνση αυτή είναι συνέπεια των περιορισμένων επενδύσεων στη βασική έρευνα. Η βασική έρευνα γίνεται όλο και περισσότερο θύμα οικονομικών δυσκολιών των κρατών μελών, αν και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη και την ευημερία. 

Σύμφωνα με την έρευνα, το χάσμα στις επενδύσεις έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης (Ε&ΤΑ) μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ έχει αυξηθεί υπέρ των τελευταίων, ενώ περίπου το 80% του χάσματος οφείλεται στις χαμηλές επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα. 

Σημειώνεται πως οι σχετικές δαπάνες αυξήθηκαν στην Ευρώπη κατά 50% την περίοδο 1995-2001, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις ΗΠΑ ξεπέρασε το 130%. Η Ευρώπη καλείται τώρα να διπλασιάσει τον ετήσιο ρυθμό αύξησης των επενδύσεων για Ε&ΤΑ, από 4,5% στο 8%, ώστε να μειωθεί το χάσμα αυτό. 

Οι περιορισμένες επενδύσεις και η γενικότερη οικονομική ύφεση δεν θα μπορούσαν να αφήσουν ανεπηρέαστη και την επίδοση των κρατών μελών στην έρευνα, με τις αποκλίσεις μεταξύ των χωρών να εντείνονται. Η Φινλανδία, η Δανία και η Σουηδία παραμένουν στην κορυφή της έρευνας, ενώ η Γαλλία, η Αγγλία, η Γερμανία, η Αυστρία, η Ιρλανδία, το Βέλγιο και η Ολλανδία διατηρούν σταθερά τη θέση τους, παρόλο που ο ρυθμός αύξησης των επενδύσεων στη Γερμανία μειώθηκε σημαντικά. Όσον αφορά τη Νότια Ευρώπη (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία), ο ρυθμός σύγκλισης με τα υπόλοιπα κράτη μέλη έχει επιβραδυνθεί. 

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία για τις υποψήφιες για ένταξη χώρες, οι οποίες υστερούν σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο τόσο στις επενδύσεις όσο και στις επιδόσεις. Ωστόσο, η Λιθουανία, η Λετονία, η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Μάλτα και η Πολωνία προσεγγίζουν τα ποσοστά των κρατών μελών, με ρυθμό αύξησης της παραγωγικότητας μεγαλύτερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Οι υπόλοιπες χώρες υστερούν σημαντικά, αν και οι επενδύσεις στη Σλοβακία, την Εσθονία και την Κύπρο αναμένεται να οδηγήσουν σε ουσιαστική βελτίωση.