"Ακτινογραφώντας το Σύμπαν": Μία παράσταση που περιγράφει τα βίαια φαινόμενα του Σύμπαντος

Η παρουσίαση της ψηφιακής πλανηταριακής παράστασης «Ακτινογραφώντας το Σύμπαν», μιας παραγωγής της ομάδας του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών που συμμετέχει στο έργο AHEAD (Integrated Activities in the High-Energy Astrophysics Domain) θα πραγματοποιηθεί την Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2016 ταυτόχρονα στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου στην Αθήνα και στο Πλανητάριο του Κέντρου Διάδοσης Επιστημών & Μουσείου Τεχνολογίας (ΝΟΗΣΙΣ) στην Θεσσαλονίκη. Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που τα δύο Πλανητάρια στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη, σε συνεργασία με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, παρουσιάζουν από κοινού στην Ελλάδα μία ψηφιακή πλανηταριακή παράσταση.

Tων παραστάσεων θα προηγηθεί σύντομη παρουσίαση σχετικά με την Αστροφυσική Υψηλών Ενεργειών, στο μεν Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου από τον Ιωάννη Γεωργαντόπουλο (Αναπληρωτή Διευθυντή του  Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών & Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και υπεύθυνο του προγράμματος AHEAD), στο δε Πλανητάριο του Κέντρου Διάδοσης Επιστημών & Μουσείο Τεχνολογίας (ΝΟΗΣΙΣ) στην Θεσσαλονίκη από τον Εμμανουήλ Πλειώνη (Καθηγητή Αστροφυσικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Αντιπρόεδρο του Δ.Σ. του ΝΟΗΣΙΣ). 

Την ημέρα αυτή και μόνον (Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2016) θα πραγματοποιηθούν και στα  δύο πλανητάρια δύο παραστάσεις την ίδια ώρα (στις 18:30 και 20:00), με ελεύθερη είσοδο. Απαραίτητα είναι μόνο τα δελτία εισόδου, η διάθεση των οποίων θα πραγματοποιηθεί στο ταμείο του κάθε Πλανηταρίου την ίδια ημέρα από τις 18:00 και έως εξάντλησης των διαθέσιμων θέσεων.  Η παράσταση προτείνεται για παιδιά 10 ετών και άνω και ενήλικες.

Συντελεστές της παράστασης

Την σκηνοθεσία της παράστασης έκανε ο Θεοφάνης Ματσόπουλος, Σκηνοθέτης και Παραγωγός Ταινιών θόλου, Συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου (ESO) και την αφήγηση στα Ελληνικά η Μαρία Ζερβού.

Το σενάριο και την επιστημονική επιμέλεια της παράστασης ανέλαβαν κορυφαίοι  Έλληνες και Ευρωπαίοι Αστροφυσικοί, με εξειδίκευση στην Αστροφυσική των Υψηλών Ενεργειών (Dr. Tracey L. Dickens, Marco Faccini, Dr. Ioannis Georgantopoulos, Nicolas Matsopoulos MSc, Dr. George Mountrichas, Dr. Lorenzo Natalucci, Prof. Paul O'Brien, Dr. Luigi Piro). Την παραγωγή της παράστασης υπογράφει η ελληνική ομάδα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών που συμμετέχει στο έργο AHEAD (Integrated Activities in the High-Energy Astrophysics Domain), με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (HORIZON 2020: The EU Framework Program for Research and Innovation).

Η παράσταση, διάρκειας 30 λεπτών, κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 2016 και ήδη προβάλλεται  σε πλανητάρια του εξωτερικού. Μέχρι τώρα έχει μεταφραστεί σε έξι γλώσσες (Ελληνικά, Αγγλικά, Ιαπωνικά, Γερμανικά, Ισπανικά και Telugu) και διατίθεται στα πλανητάρια όλης της Γης δωρεάν από τις ιστοσελίδες του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου (http://www.eso.org/public/unitedkingdom/videos/ahead-xray/?lang) με τον αγγλικό τίτλο «The Hot and Energetic Universe».

Λίγα λόγια για την παράσταση

Οι εικόνες που βλέπουμε με τα μάτια μας και τα οπτικά τηλεσκόπια, δεν αποδίδουν ολόκληρη την πραγματικότητα. Το φως περιλαμβάνει αόρατες από εμάς ακτινοβολίες, οι οποίες παρατηρούνται με ειδικά επιστημονικά όργανα και τηλεσκόπια.

Η παράσταση περιγράφει τις ακτινοβολίες αυτές και πραγματοποιεί μια εντυπωσιακή περιήγηση στα βίαια φαινόμενα του Σύμπαντος (άστρα νετρονίων, υπερκαινοφανείς αστέρες, μελανές οπές, ενεργοί γαλαξίες κ.λπ.),  όπως αυτά αποκαλύπτονται από τις παρατηρήσεις των τροχιακών τηλεσκοπίων, ειδικά σχεδιασμένων να καταγράφουν τις ακτινοβολίες Χ και γ που προέρχονται από τα διάφορα αστρονομικά αντικείμενα.