Έγκαιρη και ακριβέστερη πρόβλεψη και παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο για τις πλημμύρες και τα καιρικά φαινόμενα έκτακτης ανάγκης παρέχουν τα έργα Imprints, WeSenseIt και UrbanFlood, τρία μόνο από ένα μεγάλο αριθμό έργων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ. Τα συγκεκριμένα έργα έχουν αναπτύξει μοναδικά συστήματα πρόβλεψης και προειδοποίησης για επικείμενες πλημμύρες, τα οποία μπορούν να σώσουν ζωές και να προλάβουν ζημίες σε περιουσίες, υποδομές, καθώς και στο περιβάλλον. Τα ερευνητικά αυτά έργα ανταποκρίνονται στον στόχο του νέου χρηματοδοτικού πλαισίου 'Ορίζοντας 2020' για βελτίωση της καθημερινής ζωής των Ευρωπαίων πολιτών σε τομείς όπως η υγεία και το περιβάλλον.
Αντικείμενο του έργου Imprints αποτελεί η διαχείριση και η πρόβλεψη των πλημμυρών, μέσω μιας πλατφόρμας, η οποία βασίζεται σε καλύτερη πρόβλεψη των βροχοπτώσεων με μετεωρολογικά μοντέλα και δίκτυα μετεωρολογικών ραντάρ και δίνει τη δυνατότητα έγκαιρης προειδοποίησης, μειώνοντας το χρόνο αντίδρασης σε δύο ώρες, και ακόμα λιγότερο, δίνοντας περισσότερο χρόνο στα άτομα που κινδυνεύουν για να μπορέσουν να απομακρυνθούν από την περιοχή των καταστροφών. Το λογισμικό προβλέπει την απορροή των υδάτων στο έδαφος και παρέχει ένα πλήρες σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για ξαφνικές πλημμύρες, για την ποσότητα φερτών υλών, καθώς και για τις ζημίες που μπορεί να προκληθούν στις τοπικές υποδομές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι υπηρεσίες υδάτων και οι φορείς υδρομετεωρολογικών δραστηριοτήτων στην Ισπανία, την Ελβετία και τη Γαλλία χρησιμοποιούν αυτές τις καινοτομίες για τη βελτίωση των δικών τους συστημάτων πρόβλεψης σε πραγματικό χρόνο. Επίσης, το Ευρωπαϊκό Σύστημα Προειδοποίησης για τις Πλημμύρες χρησιμοποιεί σήμερα δείκτες ξαφνικών πλημμυρών που έχουν αναπτυχθεί στο πλαίσιο αυτού του έργου.
Το έργο WeSenseIt, το οποίο θα ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2016, αξιοποιεί την ανθρώπινη παρατήρηση ως αναπόσπαστο μέρος του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης. Το έργο αναπτύσσει νέες διαδικτυακές εφαρμογές, τις οποίες χρησιμοποιούν πολλοί άνθρωποι προκειμένου να κάνουν μετρήσεις και να συμβάλλουν, στέλνοντας πληροφορίες και εικόνες με το κινητό τους τηλέφωνο. Οι νέες τεχνολογίες και προσεγγίσεις δοκιμάζονται αυτή τη στιγμή στην Ιταλία, τις Κάτω Χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο συντονιστής του έργου WeSenseIt, Fabio Ciravegna από το Πανεπιστήμιο του Sheffield, αναφέρει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τη χρήση των εφαρμογών που έχει αναπτύξει το έργο από τους φύλακες στο Ηνωμένο Βασίλειο προκειμένου να βγάζουν και να στέλνουν φωτογραφίες με ειδικό σήμα κατά μήκος της όχθης των ποταμών, όταν κρίνουν ότι υπάρχει λόγος ανησυχίας. Στα τέλη Μαρτίου 2014, ολοκληρώθηκε στην Ιταλία η αξιολόγηση μιας προσομοίωσης πλημμύρας στην πόλη Vicenza με τη συμμετοχή 500 περίπου εθελοντών.
Λαμβάνοντας υπόψιν ότι κατά τη διάρκεια μιας πλημμύρας κινδυνεύουν τα φράγματα και τα αναχώματα ποταμών, το έργο UrbanFlood έχει αναπτύξει αισθητήρες και σχετική τεχνολογία για την παρακολούθηση των αναχωμάτων των ποταμών και την έγκαιρη προειδοποίηση σε σχέση με τον κίνδυνο υποχώρησής τους. Οι υπόγειοι αισθητήρες παρακολουθούν την κατάσταση των αναχωμάτων και τις τυχόν αλλαγές στη στάθμη των υδάτων, καθώς και άλλους παράγοντες, όπως η θερμοκρασία, η υγρασία και οι μετακινήσεις της γης. Στη συνέχεια, οι πληροφορίες αυτές αξιολογούνται από το λογισμικό αναπαράστασης, με μοντέλο, το οποίο είναι σε θέση να ενεργοποιεί τον μηχανισμό προειδοποίησης, εάν υπάρξει πρόβλημα. Το λογισμικό υπολογίζει την ταχύτητα με την οποία θα κατακλυσθεί ο χώρος αν το φράγμα υποχωρήσει, και μάλιστα προτείνει τους καλύτερους δυνατούς τρόπους για τη μετακίνηση των πολιτών σε ασφαλέστερες περιοχές. Το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συμβάλλει επίσης στην έρευνα για τις πλημμύρες, μέσω της ανάπτυξης ευρωπαϊκών και παγκόσμιων συστημάτων πρόβλεψης και παρακολούθησης των πλημμυρών, όπως τα EFAS, GloFAS και GFDS.
Η επίτροπος Έρευνας, Καινοτομίας και Επιστημών Μόιρα Γκέγκεν Κουίν τόνισε ότι 'Η ΕΕ εξακολουθεί να κατευθύνει τις επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία υπέρ της διαχείρισης και πρόληψης των πλημμυρών. Στόχος μας είναι να βοηθήσουμε τα κράτη μέλη να λάβουν κατάλληλα και συντονισμένα μέτρα για τη μείωση αυτού του κινδύνου και την προστασία των πολιτών'.