Ιδιαίτερα προβληματισμένοι όσον αφορά στην ανταγωνιστικότητα των σπουδών τους είναι οι έλληνες φοιτητές, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία πιστεύει ότι τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας δεν παρέχουν τα κατάλληλα εφόδια για επαγγελματική σταδιοδρομία στο εξωτερικό, ενώ εμφανίζονται διατεθειμένοι να εργαστούν σε ευρωπαϊκές χώρες εφόσον τους παρασχεθούν καλύτεροι όροι απασχόλησης. Αυτό προκύπτει από έρευνα που διεξήγαγε το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επικοινωνίας και Πληροφόρησης Euronem, στα πλαίσια του προγράμματος E-FEATS που χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Στην έρευνα, που πραγματοποιήθηκε το χρονικό διάστημα μεταξύ Φεβρουαρίου - Ιουνίου του 2004, συμμετείχαν 210 φοιτητές από 20 ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Στόχος της έρευνας ήταν να εξετασθούν οι παράγοντες που βοηθούν ή δυσχεραίνουν την επαγγελματική αποκατάσταση των φοιτητών και σπουδαστών, καθώς και να αποτυπωθούν οι απόψεις τους σχετικά με τις τάσεις που επικρατούν στην εγχώρια αγορά εργασίας.
Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας προκύπτουν τα εξής στοιχεία:
- Οι φοιτητές διατηρούν σοβαρές επιφυλάξεις για την ανταγωνιστικότητα των σπουδών τους, καθώς μόλις το 15% πιστεύει ότι τα εκπαιδευτικά ιδρύματα παρέχουν κατάλληλα εφόδια για σταδιοδρομία και στο εξωτερικό, τη στιγμή μάλιστα που είναι διατεθειμένοι σε ποσοστό 58,6% να εργαστούν εκτός Ελλάδας, εφόσον τους παρασχεθούν καλύτεροι όροι απασχόλησης.
- Η βαρύτητα των τίτλων σπουδών για την επαγγελματική αποκατάσταση έχει μετατοπιστεί στην συνείδηση των φοιτητών σαφώς προς τους μεταπτυχιακούς τίτλους, καθώς το 52,2% θεωρεί σημαντικό προσόν την κατοχή και μεταπτυχιακού τίτλου, έναντι μόλις 35,4% που πιστεύει ότι είναι επαρκής η ολοκλήρωση μόνο των προπτυχιακών σπουδών.
- Σε ό,τι αφορά δύο αμφιλεγόμενα εκπαιδευτικά ζητήματα, οι φοιτητές αντιμετωπίζουν αρνητικά τόσο την προοπτική ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων όσο και την ισοτιμία ΑΕΙ και ΤΕΙ, καθώς υπέρ τάσσεται μόλις το 14,4% και το 18,2% αντίστοιχα. Η στάση αυτή εξηγείται εν μέρει από τις δυσμενείς επιπτώσεις που πιστεύουν ότι θα επιφέρει στη θέση τους στην αγορά εργασίας η ρύθμιση αυτών των ζητημάτων (40,1% για την πρώτη περίπτωση).
- Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους, οι φοιτητές αναγνωρίζουν, σε ποσοστό 88%, ότι τους περιμένουν δυσκολίες στην εξεύρεση εργασίας. Θεωρούν ότι θα παραμείνουν για κάποιο χρονικό διάστημα άνεργοι (49,3%) ή θα ετεροαπασχολούνται (56%). Η απαισιοδοξία τους σχετίζεται και με τις μη αξιοκρατικές συνθήκες εισόδου στην αγορά εργασίας που πιστεύουν ότι υπάρχουν κυρίως στο δημόσιο (45,2%), αλλά και στον ιδιωτικό (30,1%) τομέα.
- Οι εργαζόμενοι φοιτητές αναμένουν να αλλάξουν εργασία (58,6%) στο μέλλον, και δεν είναι διατεθειμένοι να προβούν σε υποχωρήσεις (64,3%), προκειμένου να διατηρήσουν την τωρινή θέση εργασίας τους. Παράλληλα, δεν ανησυχούν ιδιαίτερα για την μελλοντική εξέλιξη των επαγγελματικών τους δικαιωμάτων (40,6%) και της διαπραγματευτικής τους ικανότητας (47,1%).
- Επίσης, δείχνουν αρκετά ενημερωμένοι για τα εργασιακά δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους (40,7%), αλλά αρκετά προβληματισμένοι για την προτεραιότητα που δίνουν σήμερα οι επιχειρήσεις στην προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων τους, καθώς μόλις το 8,1% θεωρεί ότι αυτό συμβαίνει πραγματικά.
Τέλος, εμφανίζονται διαιρεμένοι όσον αφορά στην παρουσία των οικονομικών μεταναστών στην Ελλάδα και εάν αυτή μειώνει τη διαπραγματευτική τους δύναμη στην εγχώρια αγορά εργασίας, καθώς οι απόψεις τους διαφέρουν σημαντικά.