Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) εγκαινιάζει μία νέα εκδοτική συνεργασία με την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής για την ηλεκτρονική διάθεση του επιστημονικού περιοδικού «Βιοηθικά». Το περιοδικό που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 2015, μεταβαίνει σε μία νέα ψηφιακή εποχή και πλέον θα εκδίδεται ηλεκτρονικά και με Ανοικτή Πρόσβαση, μέσω της ενιαίας υποδομής διαχείρισης ηλεκτρονικών περιοδικών eJournals της υπηρεσίας ePublishing που έχει αναπτύξει το ΕΚΤ.
Σκοπός του περιοδικού είναι η ενημέρωση και η ανταλλαγή απόψεων και γνώσεων μεταξύ των επιστημόνων όλων των κλάδων με ιδιαίτερο θεωρητικό ή πρακτικό ενδιαφέρον για θέματα που αφορούν τη Βιοηθική. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού, στο περιοδικό δημοσιεύονται, στην ελληνική ή στις κύριες ευρωπαϊκές γλώσσες, εργασίες που αποτελούν άρθρα σύνταξης, πρωτότυπες εργασίες και ανασκοπήσεις.
Τα θεματικά ενδιαφέροντα του περιοδικού καλύπτουν όλο το φάσμα της σύγχρονης βιοηθικής: Σχέσεις ασθενούς/ιατρού, αποφάσεις για το τέλος της ζωής, ζητήματα ανθρώπινης αναπαραγωγής, κλινική έρευνα, γενετική και βιολογική έρευνα, γονιδιακή θεραπεία, βιοτράπεζες, νευροεπιστήμες, νανοτεχνολογία, γενετική μηχανική, διαχείριση βιολογικού πλούτου, ηθική της επιστημονικής έρευνας, μεταχείριση των ζώων, «βελτίωση» φυσικών και διανοητικών ικανοτήτων του ανθρώπου, ευρεσιτεχνίες στη βιολογία και τη βιοτεχνολογία κ.λπ.).
Σημειώνεται ότι στο αρχείο των τευχών του περιοδικού είναι ήδη διαθέσιμα 9 τεύχη που παρέχουν ανοικτή πρόσβαση στο πλήρες περιεχόμενο 56 ερευνητικών εργασιών. Το τελευταίο τεύχος των «Βιοηθικών» εκδόθηκε το 2019 και περιλαμβάνει 5 ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες ερευνητικές εργασίες:
- Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΓΚΠΔ) και διαδικασία ηθικής αξιολόγησης στο πλαίσιο του Ορίζοντα 2020: Συμμόρφωση ηθικής και δεοντολογίας υπό τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία των Δεδομένων (ΓΚΠΔ) (πρωτότυπη εργασία της Albena Kuyumdzhieva): Το συγκεκριμένο κείμενο εξετάζει τις νέες απαιτήσεις δεοντολογίας για την προστασία των προσωπικών δεδομένων που εισήχθησαν στο πλαίσιο των χρηματοδοτούμενων από το ευρωπαϊκό προγράμμα Horizon 2020 ερευνητικών έργων.
- Η βιοηθική στην εκπαίδευση (πρωτότυπη εργασία της Αλεξάνδρας Γλυκοφρύδη): Σε αυτό το άρθρο επιχειρείται αρχικά να διερευνηθούν, μέσα από τη δημοσιευμένη βιβλιογραφία, η σημασία και ο ρόλος της βιοηθικής κυρίως στην δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση. Εξετάζονται παραδείγματα προγραμμάτων σπουδών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι στόχοι τους και η συμβολή τους στη βελτίωση της κατανόησης από τους μαθητές των διαφόρων πτυχών της βιοηθικής.
- «Υγρός βιολογικός χρυσός»: Κριτικές προσεγγίσεις των τραπεζών ομφαλοπλακουντιακού αίματος από το πεδίο «Επιστήμη, Τεχνολογία, Κοινωνία» (πρωτότυπη εργασία του Κωνσταντίνου Μορφάκη): Στη συγκεκριμένη εργασία παρουσιάζονται τρόποι με τους οποίους συνδέονται με θεσμούς οι πρακτικές που ακολουθούν οι τράπεζες ομφαλοπλακουντιακού αίματος (ΟπΑ).
- Οι νευροεπιστήμες στις ψυχιατρικές πραγματογνωμοσύνες: ευρήματα από ομάδες εστίασης (πρωτότυπη εργασία Γεωργίας Μάρθας Γκότση): Το παρόν άρθρο παρουσιάζει τα ευρήματα μιας εμπειρικής μελέτης με ομάδες εστιασμένης συζήτησης, στις οποίες συμμετέχουν δικαστες, δικηγόροι, ψυχίατροι και νευρολόγοι, και οι οποίες έχουν ως στόχο να εξετάσουν, μέσα από μια διαδικασία αλληλεπίδρασης, το ζήτημα της χρήσης νευροεπιστημονικών δεδομένων στην ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη από τη σκοπιά όλων των παραγόντων που εμπλέκονται στην ποινική δίκη.
- Το ζήτημα της απαγόρευσης της πορνείας στην Ευρώπη: Τα δύο κυρίαρχα μοντέλα νομοθέτησης της πορνείας και οι ασυνέπειες της ελληνικής νομοθεσίας (πρωτότυπη εργασία της Αριάδνης Πολυχρονίου): Στο παρόν άρθρο επιχειρείται η συγκριτική επισκόπηση των δύο κυρίαρχων μοντέλων αντιμετώπισης της πορνείας στην Ευρώπη, του Σκανδιναβικού μοντέλου της απόλυτης απαγόρευσης της πορνείας και της μετάθεσης της ποινικής ευθύνης στον αγοραστή των σεξουαλικών υπηρεσιών και του Γερμανικό-Ολλανδικoύ μοντέλου της πλήρους νομιμοποίησης και κρατικής ρύθμισης της πορνείας.
Τέλος, το τεύχος περιέχει ένα άρθρο σύνταξης: Η διττή σημασία των Επιτροπών Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας (ΕΗΔΕ): εξασφάλιση της ηθικής έρευνας αλλά και έμμεση εκπαίδευση των ερευνητών σε θέματα ηθικής και δεοντολογίας (της Βασιλικής Μολλάκη) και μία ανασκόπηση: Ευθανασία: Πρακτικές που εφαρμόζουν οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (της Αλεξάνδρας Κοζαμάνη).
Η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής
Η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής ασκεί αποκλειστικά συμβουλευτικές αρμοδιότητες, απευθυνόμενη, είτε με δική της πρωτοβουλία είτε εφόσον της ζητηθεί, προς οποιοδήποτε όργανο της Πολιτείας. Αποστολή της είναι η ανάδειξη της στενής σύνδεσης των εφαρμογών των βιολογικών επιστημών με τις σύγχρονες κοινωνικές αξίες. Αναγκαία στοιχεία αυτής της αποστολής είναι τόσο η έγκυρη ενημέρωση των πολιτών, όσο και η κατάλληλη υποστήριξη των συναφών κρατικών πολιτικών. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή παρακολουθεί και επεξεργάζεται τα ηθικά, κοινωνικά και νομικά ζητήματα που προκύπτουν με εντεινόμενο ρυθμό από την διαρκή εξέλιξη της βιολογίας, της βιοϊατρικής, της γενετικής και της βιοτεχνολογίας, εκδίδοντας σχετικές εισηγήσεις.
Η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής συνεργάζεται, επίσης, με αρμόδιους φορείς στη χώρα μας και διατυπώνει προτάσεις για τη θέσπιση νομοθεσίας ή τη λήψη άλλων μέτρων πολιτικής από την πλευρά της Πολιτείας. Συνεργάζεται εξάλλου με αρμόδιους φορείς σε διεθνές επίπεδο (όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διεθνείς οργανισμούς, ομόλογές της επιτροπές κ.λπ.), μεριμνώντας για την ενεργό συμμετοχή της χώρας μας στον προβληματισμό και στη λήψη αποφάσεων στα διεθνή fora. Εξασφαλίζει, επίσης, με κάθε πρόσφορο τρόπο, κατάλληλη ενημέρωση για τις εξελίξεις που αφορούν το αντικείμενο της βιοηθικής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Η εκδοτική συνεργασία με το ΕΚΤ
Στο πλαίσιο της συνεργασίας των δύο φορέων, το ΕΚΤ παρέχει τις υποδομές για την ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού και η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής έχει την επιστημονική επιμέλεια του περιεχομένου. Υπενθυμίζεται ότι η πλατφόρμα eJournals της υπηρεσίας ePublishing του ΕΚΤ, φιλοξενεί μέχρι στιγμής 39 υψηλής ποιότητας επιστημονικά περιοδικά και προσφέρει ένα ενιαίο περιβάλλον έκδοσης και ανοικτής πρόσβασης σε έγκριτο περιεχόμενο, ενισχύοντας την ακαδημαϊκή επικοινωνία και την ερευνητική δραστηριότητα.