Tα καλύτερα 25 έργα LIFE Εnvironment/Information που ολοκληρώθηκαν το 2015 στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE για το περιβάλλον βραβεύθηκαν πρόσφατα σε εκδήλωση στις Βρυξέλλες. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν και 4 σημαντικά έργα που υλοποιήθηκαν από ελληνικούς φορείς: ACEPT-AIR, SOL-BRINE, ENERGY-WASTE και ELINA. Τα βραβεία απονεμήθηκαν στα πιο αποτελεσματικά και καινοτόμα έργα LIFE, στον τομέα της περιβαλλοντικής προστασίας, τα οποία, αν εφαρμοστούν ευρέως μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση του περιβάλλοντος, προωθώντας ταυτόχρονα την οικονομική ανάπτυξη και παρέχοντας σημαντικά οφέλη για τους Ευρωπαίους πολίτες.
Το έργο ACEPT-AIR - Development of A Cost Efficient Policy Tool for reduction of Particulate Matter in AIR υλοποιήθηκε από το Εργαστήριο Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος του Ινστιτούτου Πυρηνικών & Ραδιολογικών Επιστημών & Τεχνολογίας, Ενέργειας & Ασφάλειας του ΕΚΕΦΕ “Δημόκριτος”. Είχε διάρκεια τέσσερα χρόνια με συνολικό προϋπολογισμό 1.750.040 ευρώ. Στο έργο συμμετείχαν ακόμη το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, την AXON Περιβαλλοντική Ε.Π.Ε. και το Πολυτεχνείο Κρήτης. Στόχος του έργου ήταν να παρέχει στην πολιτεία τα κατάλληλα μέσα για τον έλεγχο των συγκεντρώσεων αιωρουμένων σωματιδίων ΑΣ2.5 και ΑΣ10 με τη χρήση ενός εργαλείου άσκησης πολιτικής, το οποίο αποτελεί και την καινοτομία του έργου. Ειδικότερα, μέσω του ACEPT-AIR επιτυγχάνεται η ποσοτική αξιολόγηση των μέτρων ελέγχου που εφαρμόζονται για κάθε πηγή εκπομπών χωριστά, δίνοντας τη δυνατότητα προγραμματισμού νέων μέτρων ελέγχου από τους φορείς λήψης αποφάσεων.
To έργο SOL-BRINE - Development of an advanced innovative energy autonomous system for the treatment of brine from seawater desalination plants είχε διάρκεια 39 μήνες (01/10/2010 - 31/12/2013) και συντονιστής του έργου ήταν ο Δήμος Τήνου, με εταίρους το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και την Culligan Hellas Α.Ε. Κύριος στόχος του έργου ήταν η ανάπτυξη ενός ενεργειακά αυτόνομου συστήματος ολικής εξάλειψης της παραγόμενης άλμης από μονάδες αφαλάτωσης, υιοθετώντας και εφαρμόζοντας την αρχή μηδενικής απόρριψης (Zero Liquid Discharge) και επιτυγχάνοντας παράλληλα υψηλή ανάκτηση νερού (>90%) και παραγωγή στερεού άλατος εμπορικής αξίας. Στο πλαίσιο του έργου αναπτύχθηκε, ελέγχθηκε και βελτιστοποιήθηκε ένα πιλοτικό σύστημα επεξεργασίας της άλμης, τα αποτελέσματα/ευρήματα του οποίου μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην ανάπτυξη συστημάτων μεγάλης κλίμακας. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανήλθε στα 1.209.689,00€.
Το έργο ENERGY-WASTE - Energy exploitation of non-recyclable urban waste in a sustainable waste-to-energy market συνέβαλε στην αντιμετώπιση ενός σημαντικού προβλήματος το οποίο έχει ανακύψει από την ολοένα αυξανόμενη παραγωγή αποβλήτων. Ακολουθώντας τις προσταγές της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 98/2008/ΕΚ -η οποία εισήγαγε την ιεραρχία προτεραιότητας στις μεθόδους διαχείρισης αποβλήτων και συνέστησε την ελαχιστοποίησή των αποβλήτων που οδηγούνται σε ΧΥΤΑ-, τα αποτελέσματα του ENERGY WASTE συμβάλλουν στην ολοκληρωμένη λύση διαχείρισης αποβλήτων. Το έργο (συν. προϋπολογισμού 1.923.079 ευρώ) επικεντρώθηκε σε ρεύμα Στερεού Ανακτηθέντος Καυσίμου – RDF, το οποίο παράγεται σε Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών και εργοστάσια Μηχανικής – Βιολογικής επεξεργασίας και δεν μπορεί να διαχωριστεί περαιτέρω με μηχανικούς τρόπους για την ανάκτηση υλικών. Στο πλαίσιο αυτό κατάφερε να αναδείξει την αεριοποίηση του καυσίμου ως βιώσιμη μέθοδο διαχειρισης αποβλήτων, επιτυγχάνοντας την ενεργειακή αξιοποίηση του RDF μέσω του παραγόμενου αερίου σύνθεσης.. Εταίροι του έργου ήταν η ιδιωτική εταιρεία WATT ΑΕ ως συντονιστής του έργου και τελικός δικαιούχος από την κατασκευή και λειτουργία της μονάδας, το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης/ Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Εφαρμογών Στερεών Καυσίμων (ΕΚΕΤΑ) ως τεχνικός συντονιστής του έργου, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και τέλος η Ευρωπαϊκή Ένωση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Το έργο ELINA - Integrated green life-cycle management of waste oils and petroleum residues, με συντονιστή την εταιρεία CYCLON ΕΛΛΑΣ A.E και εταίρους την Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης (ΟΕΑ) και την «Ανώνυμη Ναυτιλιακή Εταιρεία Κρήτης Α.Ε.» (ΑΝΕΚ), αφορά στην ολοκληρωμένη πράσινη διαχείριση πετρελαιοειδών αποβλήτων. Το έργο ELINA στοχεύει στην αποτύπωση και εφαρμογή της ευρωπαϊκής και της ελληνικής νομοθεσίας μέσα από την ολοκληρωμένη διαχείριση των πετρελαιοειδών αποβλήτων & καταλοίπων (ΠΑΚ), τόσο συνολικά, όσο και σε επιμέρους ζητήματα που αφορούν στη δημιουργία σημείων συλλογής, στη βελτίωση πρακτικών και τεχνολογιών συλλογής και μεταφοράς, σε ζητήματα ευαισθητοποίησης των ενδιαφερόμενων φορέων και των κοινωνικών εταίρων, καθώς και σε αποτύπωση των απαραίτητων περιβαλλοντικών υποδομών για την εφαρμογή μίας κλειστού-τύπου διαχείρισης των πετρελαιοειδών αποβλήτων. Το έργο (συν. προϋπολογισμού 2.252.000 ευρώ) περιελάμβανε τη δημιουργία ενός πιλοτικού συστήματος χωριστής συλλογής των πετρελαιοειδών αποβλήτων, με εφαρμογή προ-διαλογής αυτών στην πηγή, και στόχευε στην προώθηση της βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών πόρων, ειδικότερα των απόβλητων λιπαντικών ελαίων και των πετρελαιοειδών καταλοίπων, βάσει του κύκλου ζωής αυτών.
To πρόγραμμα LIFE
Το πρόγραμμα LIFE αποτελεί χρηματοδοτικό εργαλείο για το περιβάλλον και την κλιματική δράση, με κύριο στόχο να συμβάλλει στην εφαρμογή, την επικαιροποίηση και την ανάπτυξη της περιβαλλοντικής και κλιματικής στρατηγικής και κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συγχρηματοδοτώντας έργα με ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία. Από την έναρξη του προγράμματος, το 1992 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει συγχρηματοδοτήσει πάνω από 4.000 ευρωπαϊκά έργα, διαθέτοντας 3,4 δισεκατομμύρια ευρώ για την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη περίπου 1.100 έργα.
Ειδικά στην Ελλάδα έχουν χρηματοδοτηθεί μέχρι στιγμής 224 προγράμματα. Από αυτά, 149 αφορούσαν την περιβαλλοντική καινοτομία, 66 την προστασία της φύσης και τη βιοποικιλότητα και 9 την ενημέρωση και επικοινωνία. Τα έργα αυτά αντιστοιχούν σε συνολικές επενδύσεις ύψους 298 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 157 εκατ. συνεισέφερε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Από το 2014, τα παραδοσιακά προγράμματα LIFE συνοδεύονται από ένα νέο υπό-πρόγραμμα για τη Δράση για το Κλίμα (εστιάζοντας στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την κλιματική διακυβέρνηση και πληροφόρηση). Επίσης, το πρόγραμμα LIFE διευρύνθηκε για να συμπεριλάβει ορισμένες νέες κατηγορίες έργων όπως τα ολοκληρωμένα έργα, τα έργα τεχνικής βοήθειας, τα έργα ανάπτυξης ικανοτήτων και τα προπαρασκευαστικά έργα, και επιδοτήσεις λειτουργίας, καθώς και δύο νέα χρηματοοικονομικά μέσα, τον χρηματοδοτικό μηχανισμό φυσικού κεφαλαίου (NCFF) και το μέσο ιδιωτικής χρηματοδότησης για την ενεργειακή απόδοση (PF4EE).
Να σημειωθεί ότι έχουν ήδη ξεκινήσει οι υποβολές προτάσεων για το πρόγραμμα LIFE 2016. Η πρόσκληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καλύπτει προτάσεις και για τα δύο υπο-προγράµµατα του LIFE (Περιβάλλον και ∆ράση για το Κλίµα), για «παραδοσιακά» έργα, προπαρασκευαστικά έργα, ολοκληρωµένα (integrated) έργα, έργα τεχνικής βοήθειας και έργα ενίσχυσης των ικανοτήτων.
Οι δυνητικοί δικαιούχοι, νοµικά πρόσωπα δηµοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, µη- κερδοσκοπικοί οργανισµοί µπορούν να υποβάλλουν πρόταση µόνοι τους (coordinating beneficiary), ενώ ενθαρρύνεται η συνεργασία ενός ή περισσοτέρων φορέων είτε ως εταίροι (associated beneficiaries) είτε ως συγχρηµατοδότες (co-financer) εφόσον παρέχουν προστιθέµενη αξία στο έργο, ενισχύοντας την υλοποίηση της πρότασης ή την προώθηση του ιδιαίτερου χαρακτήρα, την ευρωπαϊκή διάσταση, τον αντίκτυπο και τη διάδοση των αποτελεσµάτων του έργου.
Ο προϋπολογισµός της πρόσκλησης ανέρχεται συνολικά στα 337.536.184 εκατ. ευρώ εκ των οποίων τα 273.936.184 εκατ. ευρώ αφορούν το υπο-πρόγραµµα για το περιβάλλον και τα 63.600.000 εκατ. ευρώ αφορούν το υπο-πρόγραµµα για το κλίµα. Το ποσοστό της ενωσιακής επιδότησης ξεκινά από 50% και παρόλο που το 60% θεωρείται το ανώτατο ποσοστό ενίσχυσης του προγράµµατος, σε ειδικές περιπτώσεις µπορεί να φτάσει το 75%.
Για να δείτε αναλυτικά τις προθεσµίες υποβολής προτάσεων ανάλογα με το είδος του έργου, αλλά και αναλυτικές πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του προγράμματος εδώ. Μπορείτε επίσης, να απευθύνετε τα ερωτήµατά σας στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που είναι το Εθνικό Σημείο Επαφής. Ειδικότερα, για το περιβάλλον μπορείτε να επικοινωνείτε με τον κ. Γιώργο Πρωτόπαπα, g.protopapas@prv.ypeka.gr, τηλ. 210 5241903 και για τη ∆ράση για το Κλίµα με τον κ. ∆ηµήτρη Νιαβή, d.niavis@prv.ypeka.gr, τηλ. 210 8665998.