Βραβείο στην ερευνήτρια Ζωή Κούρνια για τον σχεδιασμό αντικαρκινικών φαρμάκων μέσω υπερυπολογιστών

Η Ελληνίδα ερευνήτρια Ζωή Κούρνια τιμήθηκε με το πρώτο ευρωπαϊκό βραβείο «PRACE Ada Lovelace» για την ανάπτυξη νέων αντικαρκινικών φαρμάκων με τη βοήθεια υπερυπολογιστών. Η τελετή απονομής πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Συνεδρίου PRACEdays16 στις 10-12 Μαΐου 2016 στην Πράγα. Η Δρ Z. Κούρνια, ερευνήτρια στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ), επιλέχθηκε για την εξαιρετική συμβολή της και επίδραση στις έρευνες με υπερυπολογιστές στην Ευρώπη, που είναι παγκοσμίου επιπέδου.

Σε δηλώσεις της, η Δρ Z. Κούρνια τόνισε ότι η ανάπτυξη φαρμάκων, ειδικά για μία συγκεκριμένη πρωτεΐνη, ήταν εφικτή σε συντομότερο διάστημα μέσω της χρήσης των υπερυπολογιστικών πόρων του PRACE και της προόδου στον σχεδιασμό υποψηφίων φαρμάκων μέσω υπολογιστών, τα οποία θα μπορούσαν να σώσουν εκατομμύρια ζωές. Επιπλέον, δήλωσε ότι το συγκεκριμένο υψηλού κύρους βραβείο αποτελεί τιμή για εκείνη, ελπίζοντας, ταυτόχρονα, να αποτελέσει έμπνευση και για άλλες γυναίκες ερευνήτριες σε αυτό το πεδίο.H Ελληνίδα ερευνήτρια συμμετείχε στο τελικό πάνελ "How can we access European competitiveness in the global HPC race?" του PRACEdays16.

Το βραβείο “PRACE Ada Lovelace” συνοδεύεται από το ποσό των 1.000 ευρώ και φέρει το όνομα της Ada Lovelace (1815-1852), κόρης του λόρδου Βύρωνα και θεωρούμενης πρώτης γυναίκας προγραμματίστριας υπολογιστών. Το έργο της A. Lovelace με τον μαθηματικό και εφευρέτη Charles Babbage και τις υπολογιστικές του μηχανές ήταν καθοριστικό για την εξέλιξη της σύγχρονης επιστήμης των υπολογιστών.. 

Η Δρ Z. Κούρνια ειδικεύεται στην Υπολογιστική Χημεία, εστιάζοντας, με τη βοήθεια των υπερυπολογιστών, στον τρόπο που οι μεταλλαγμένες πρωτεΐνες προκαλούν την εμφάνιση του καρκίνου, ανοίγοντας έτσι νέες δυνατότητες για την ανάπτυξη αντικαρκινικών φαρμάκων. Τα ερευνητικά της αποτελέσματα παρουσιάζονται στο περιοδικό PRACE Women in HPC Magazine σε άρθρο με τίτλο "Computers in the Fight Against Cancer". Έχει επίσης συμμετάσχει σε έρευνες σε άλλους τομείς, όπως η αξιοποίηση της νανοτεχνολογίας στη φαρμακευτική (σε συνεργασία με τη Δρ. Παρασκευή Γκέκα).

Είναι απόφοιτος του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών (2001) και έλαβε το διδακτορικό της στην Υπολογιστική Βιοφυσικοχημεία από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης στη Γερμανία. Στη συνέχεια, εργάστηκε ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια στον τομέα του υπολογιστικού σχεδιασμού φαρμάκων στο Πανεπιστήμιο Γέιλ των ΗΠΑ. Οι έρευνές της επικεντρώθηκαν από την αρχή στον σχεδιασμό και στην ανακάλυψη νέων αντικαρκινικών μορίων, χρησιμοποιώντας υπολογιστικές τεχνικές, ενώ έχει συμμετάσχει σε έρευνες σε άλλους τομείς, όπως στη Νανοτεχνολογία και την Κλινική και Πειραματική Χειρουργική, και στη Μεταγραφική Έρευνα. 

Το 2007-2008 υπήρξε πρόεδρος της Φαρμακευτικής και Βιοτεχνολογικής Εταιρείας του Γέιλ και το 2009 ανακηρύχθηκε λέκτορας του ίδιου πανεπιστημίου. Από το 2009 είναι ερευνήτρια στο ΙΙΒΕΑΑ με δικό της εργαστήριο, όπου επικεντρώνει τις έρευνές της στην ανακάλυψη νέων υποψηφίων φαρμάκων κατά του καρκίνου, μελετώντας την αναστολή της μεταλλαγμένης πρωτεΐνης ΡΙ3Κα, της αλληλεπίδρασης των πρωτεϊνών Myc-Max και του συμπλέγματος πρωτεϊνών Arp2/3.  Διδάσκει, επίσης, στο Διιδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Τεχνολογίες Πληροφορικής στην Ιατρική και στη Βιολογία» του Τμήματος Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Για το έργο της έχει βραβευθεί με τις υποτροφίες της Αμερικανικής Ένωσης κατά του Καρκίνου, της Αμερικανικής Ένωσης για τον Καρκίνο του Eγκεφάλου και του Εθνικού Αντικαρκινικού Κέντρου των ΗΠΑ, ενώ τιμήθηκε επίσης με τα βραβεία «Woman of Innovation 2009» (Γυναίκα της Καινοτομίας) του Τεχνολογικού Συμβουλίου του Κονέκτικατ και «Outstanding Junior Faculty Award 2014» της Αμερικανικής Εταιρείας Χημείας (ACS) των ΗΠΑ.

To PRACE-RI (Partnership for Advanced Computing in Europe) είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός με έδρα τις Βρυξέλλες, ο οποίος αποτελείται από 20 χώρες, των οποίων οι οργανισμοί που τις αντιπροσωπεύουν (στην Ελλάδα το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας-ΕΔΕΤ), δημιουργούν μια πανευρωπαϊκή υποδομή υπερ-υπολογιστών για την παροχή υπηρεσιών σε επιστημονικές εφαρμογές με πολύ υψηλές απαιτήσεις σε υπολογιστική ισχύ.  H Φάση Εφαρμογής του PRACE χρηματοδοτείται από το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο και το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 της ΕΕ.

Πρόσφατα, η Δρ Ζ. Κούρνια συμμετείχε στην ενημερωτική ημερίδα που διοργάνωσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης "Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα υποτροφιών Marie Sklodowska Curie Actions και η σημασία του για τη σταδιοδρομία και την κινητικότητα των ερευνητών”. Το βίντεο από την παρουσίασή της στην εκδήλωση είναι διαθέσιμο εδώ.