Ένα νέο ευρωπαϊκό έργο με στόχο τον συντονισμό και την προώθηση των πολιτικών για την Ανοικτή Πρόσβαση στην επιστημονική γνώση, στις χώρες της Μεσογείου, ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2011, με συντονιστή το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ). Πρόκειται για το δίκτυο MEDOANET (Mediterranean Open Access Network), το οποίο θα διευκολύνει τη διαμόρφωση επιτυχημένων πολιτικών για την Ανοικτή Πρόσβαση, από εθνικούς φορείς, ερευνητικά κέντρα και φορείς χρηματοδότησης της έρευνας.
Το έργο αποτελεί πρωτοβουλία του ΕΚΤ, στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου για τη συλλογή, οργάνωση και διάθεση επιστημονικών και τεχνολογικών πληροφορικών στον ελληνικό και διεθνή χώρο, καθώς και στο πλαίσιο της ενίσχυσης της πολιτικής της Ανοικτής Πρόσβασης, την οποία το ΕΚΤ υιοθετεί και υποστηρίζει με ποικίλες αναπτυξιακές δράσεις.
Το έργο, στο οποίο συμμετέχουν οργανισμοί από 9 ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Γερμανία, Τουρκία, Ισπανία, Ολλανδία, Ιταλία, Γαλλία, Ην. Βασίλειο, Πορτογαλία), έχει προϋπολογισμό 965.000 ευρώ, και συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ (7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την έρευνα). Η εναρκτήρια συνάντηση του έργου, με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των συμμετεχόντων φορέων, πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στις 27 Ιανουαρίου.
Με στόχο να διασφαλίσει την αποτελεσματικότερη ανταλλαγή εμπειριών και τεχνογνωσίας καθώς και την επικοινωνία μεταξύ των μεσογειακών χωρών, το MEDOANET θα ταυτοποιήσει και θα καταγράψει τις υπάρχουσες πολιτικές, στρατηγικές και δομές Ανοικτής Πρόσβασης σε έξι μεσογειακές χώρες: την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Τουρκία. Ο ρόλος του ΕΚΤ είναι να καθοδηγήσει και να συντονίσει στρατηγικές συνεργασίες στις έξι χώρες, ώστε να υιοθετηθούν και να εφαρμοστούν πολιτικές Ανοικτής Πρόσβασης.
Ανάμεσα στις προγραμματισμένες δράσεις του έργου είναι: η έκδοση οδηγιών για δημόσιους οργανισμούς που χρηματοδοτούν την έρευνα, η δημιουργία ομάδων εργασίας σε εθνικό επίπεδο, ώστε να ενισχυθούν οι υπάρχουσες δομές και πρωτοβουλίες και η διεξαγωγή σεμιναρίων με στόχο να διαμορφωθούν συντονισμένοι οδικοί χάρτες για την κάθε χώρα. Τα αποτελέσματα του έργου θα ανακοινωθούν σε ευρωπαϊκό συνέδριο που θα επισφραγίσει τις δράσεις του MEDOANET και θα τοποθετήσει τα δεδομένα αυτά στο ευρύτερο πλαίσιο των εξελίξεων για την Ανοικτή Πρόσβαση.
Η κοινοπραξία του έργου περιλαμβάνει εννέα εταίρους με σημαντική εμπειρία σε θέματα που αφορούν την Ανοικτή Πρόσβαση, καθώς και διεθνές προφίλ σχετικών δράσεων: το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης που συντονίζει το έργο, το CASPUR (Consorzio Interuniversitario per le Applicazioni di Supercalcolo Per Universita e Ricerca, Ιταλία), το CNRS (Centre National de la Recherche Scientifique, Γαλλία), το FECYT (Fundacion Espagnola par la Ciencia y la Technologia, Ισπανία), το Πανεπιστήμιο του Minho (Πορτογαλία), το Πανεπιστήμιο Hacettepe (Τουρκία), το LIBER (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ερευνητικών Βιβλιοθηκών, Ολλανδία), το Πανεπιστήμιο του Nottingham (Ηνωμένο Βασίλειο), το ENCES (European Network For Copyright in Support of Education and Science, Γερμανία).
Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ανοικτή Πρόσβαση
Με στόχο την ενίσχυση της εθνικής υποδομής για την έρευνα και την ελεύθερη διάθεση περιεχομένου επιστήμης και πολιτισμού, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) αναπτύσσει υποδομές Ανοικτής Πρόσβασης, προωθώντας το έργο της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας σε όσο το δυνατόν ευρύτερο κοινό. Στόχος είναι να εξασφαλίσει, με οργανωμένο και φιλικό τρόπο, εύκολη πρόσβαση σε ελληνικό ψηφιακό περιεχόμενο.
Λειτουργώντας εδώ και πολλά χρόνια ως συσσωρευτής του περιεχομένου που σχετίζεται με επιστήμη, τεχνολογία και πολιτισμό, το ΕΚΤ συνεργάζεται με ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες, αρχεία και μουσεία. Αποτέλεσμα αυτής της κοινής προσπάθειας είναι η αύξηση του ποιοτικού ελληνικού περιεχομένου στο Διαδίκτυο, που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας.
Περισσότερες από 4.500.000 ψηφιακές σελίδες ηλεκτρονικών αποθετηρίων, επιστημονικών περιοδικών και ψηφιακών βιβλιοθηκών διατίθενται από τον δικτυακό τόπο του Εθνικού Πληροφοριακού Συστήματος Έρευνας και Τεχνολογίας (www.epset.gr), που είναι το κύριο αναπτυξιακό έργο του ΕΚΤ.
Τα ηλεκτρονικά αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης (Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών, Ήλιος με το επιστημονικό υλικό του ΕΙΕ, Πανδέκτης με συλλογές Ιστορίας και Πολιτισμού, ψηφιακή Ζωφόρος του Παρθενώνα) που έχει αναπτύξει το ΕΚΤ, καλύπτουν όλες τις επιστήμες και διευρύνονται συνεχώς. Το περιεχόμενο, μάλιστα, των Αποθετηρίων Πανδέκτης και Ζωφόρος του Παρθενώνα παρέχεται ήδη στην Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Europeana, την οποία το ΕΚΤ εμπλουτίζει με ελληνικό ψηφιακό πολιτιστικό περιεχόμενο.
Παράλληλα, το ΕΚΤ εκδίδει, σε συνεργασία με επιστημονικούς και πολιτιστικούς φορείς, περιοδικά ανοικτής πρόσβασης σε ηλεκτρονική μορφή, ώστε το περιεχόμενό τους να είναι προσβάσιμο μέσω Διαδικτύου.
Το ΕΚΤ υποστηρίζει την Ανοικτή Πρόσβαση με δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, όπως είναι ο δικτυακός τόπος www.openaccess.gr και το blog www.openaccess.gr/blog. Επίσης, το ΕΚΤ είναι το Εθνικό Κέντρο Ανοικτής Πρόσβασης για την πρόσβαση στα ερευνητικά αποτελέσματα του 7ου Προγράμματος Πλαίσιο για την έρευνα της ΕΕ (ευρωπαϊκό έργο ΟpenAIREplus, www.openaire.eu).