Πρέπει να δοθεί βάρος στην προώθηση της τεχνολογίας στην Ελλάδα

Ιωσήφ Σηφάκης

Διευθυντής Ερευνών στο CNRS, βραβείο Α.Μ. Τuring 2007

Τεύχος 65 | Μάρ.-Απρ. 2008

Interview

Ο Ιωσήφ Σηφάκης, ο Έλληνας ερευνητής που βραβεύτηκε με τη σημαντικότερη διεθνή διάκριση στο χώρο της πληροφορικής, το βραβείο A.M. Turing, μιλάει στο "Καινοτομία, Έρευνα και Τεχνολογία", στην Αλίκη Μαρίνου, για το ερευνητικό του έργο, αλλά και για τις εξελίξεις στον τομέα του γενικότερα: για τη διείσδυση της τεχνολογίας στην καθημερινή ζωή, τους κινδύνους αλλά και τα οφέλη που συνεπάγεται, για τη συμβολή της πληροφορικής στα θέματα που μας απασχολούν σήμερα, όπως η οικολογία και η εξοικονόμηση ενέργειας, και για τις εκπληκτικές μελλοντικές εφαρμογές της νανοτεχνολογίας και των ενσωματωμένων συστημάτων. Ακόμη, ο Ι. Σηφάκης σχολιάζει τη θέση της έρευνας και της τεχνολογίας στην Ελλάδα και προτείνει μέτρα για την καλύτερη αξιοποίηση των σημαντικών πλεονεκτημάτων της χώρας, όπως είναι το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό της.
Τι σημαίνει για σας και για το ερευνητικό σας έργο η βράβευσή σας με το βραβείο Turing;

Είναι μια διεθνής αναγνώριση, η μεγαλύτερη στον τομέα μου, και γι’ αυτό βέβαια είναι κάτι σημαντικό για μένα. Η αναγνώριση αυτή έρχεται μετά πολλά χρόνια, γιατί με το βραβείο αυτό αναγνωρίζεται το έργο που πραγματοποίησα κατά τη δεκαετία του 1980. Ασχολήθηκα με τον τομέα του model checking γύρω στα 15-20 χρόνια. Η πρώτη σχετική δημοσίευση ανακοινώθηκε το 1982, αν και τα αποτελέσματα είχαν βγει 3-4 χρόνια νωρίτερα. Δούλευα παράλληλα με τους άλλους δύο συναδέλφους με τους οποίους μοιραστήκαμε τώρα το βραβείο Turing. Παρόλο που δεν συνεργαστήκαμε ερευνητικά, κινητοποιήσαμε μαζί τους συναδέλφους ώστε να δημιουργήσουμε μια κοινότητα για το model checking.

Ποιες είναι οι βασικές αρχές του Μodel Checking;

H πληροφορική είναι μια επιστήμη 60 μόνο ετών και βρίσκεται ακόμα στον Μεσαίωνα της εξέλιξής της. Δεν υπάρχει μέθοδος για το σχεδιασμό των συστημάτων, τα οποία σχεδιάζονται εμπειρικά εν πολλοίς. Μάλιστα, όταν κάνουμε μεγάλα συστήματα, τα ρίσκα που παίρνουμε είναι μεγάλα. Σύμφωνα με τις στατιστικές, σε κάθε 100 έργα για μεγάλα συστήματα, 40 αποτυγχάνουν, 30 έχουν μέτρια επιτυχία και μόνο 30 θεωρούνται επιτυχημένα.

Η ιδέα πίσω από τη δουλειά που κάναμε με τους συναδέλφους είναι ότι αντί να αναπτύσσουμε ένα σύστημα και να προσπαθούμε μέσα από έλεγχο να επιβεβαιώσουμε ότι λειτουργεί σωστά, να δημιουργούμε ένα εικονικό πρωτότυπο (virtual prototype), το οποίο λέμε μοντέλο, και το οποίο μπορούμε να ελέγξουμε. Η μέθοδος λοιπόν του model checking συνίσταται στον έλεγχο ενός μοντέλου το οποίο αναπαριστά τη λειτουργία του συστήματος, με ορισμένες λειτουργικές απαιτήσεις που έχουμε από αυτό. Η έρευνα αφορούσε την ανάπτυξη αλγορίθμων που συγκρίνουν το μοντέλο με τις λειτουργικές απαιτήσεις και αποφασίζουν εάν οι απαιτήσεις αυτές ικανοποιούνται ή όχι. Και μάλιστα το μοντέλο ελέγχεται κατά τρόπο εξαντλητικό, μπορούμε να περιτρέξουμε δηλαδή όλες τις δυνατές καταστάσεις του συστήματος.

Οι δυσκολίες της μεθόδου είναι δύο: πρώτον, να αναπτύσσουμε καλά μοντέλα και δεύτερον να νικήσουμε την πολυπλοκότητα του αλγορίθμου διερεύνησης του μοντέλου, καθώς ο αριθμός των καταστάσεων που μπορεί να έχει ένα μοντέλο μπορεί να φτάσει τις διαστάσεις του Σύμπαντος.

Μπορούμε, σε ορισμένες περιπτώσεις, να διερευνήσουμε εξαντλητικά τις καταστάσεις -όχι βέβαια μία μία, γιατί τότε θα χρειαζόταν πάρα πολύς χρόνος- αλλά παίρνοντας πακέτα καταστάσεων. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές οι οποίες κάνουν τη μέθοδο εφαρμόσιμη.

Ποια ήταν η ανταπόκριση από τις εταιρείες πληροφορικής

Το model checking εφαρμόστηκε κατ’ αρχάς στο hardware. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 εταιρείες όπως η Intel δημιούργησαν μεγάλα εργαστήρια και ανέπτυξαν την τεχνολογία για να κάνουν επαλήθευση στα chips τα οποία κατασκευάζουν. Αργότερα εφαρμόστηκε και στο software και είναι μια τεχνολογία που χρησιμοποιείται σήμερα σε βιομηχανική κλίμακα, από εταιρείες όπως η Microsoft και η IBM.

Πιστεύετε ότι το Model Checking έχει δυνατότητα να εφαρμοστεί σε κάθε κατασκευή πληροφοριακού συστήματος ή υπάρχουν όρια στην εφαρμογή του;

Υπάρχουν ορισμένα όρια. Μπορεί να εφαρμοστεί σχετικά εύκολα σε hardware, αλλά λιγότερο εύκολα σε software. Αυτό οφείλεται στη δυσκολία παραγωγής μαθηματικών μοντέλων για το software, ειδικά αυτό που χρησιμοποιείται στους οικιακούς Η/Υ. Αντίθετα, το software που χρησιμοποιείται στα αεροπλάνα, ένας τομέας στον οποίο έχω εργαστεί, είναι πολύ πιο απλό. Στοιχίζει περισσότερο στις εταιρείες να φτιάξουν απλό software, αλλά το κάνουν για να μπορεί να είναι επαληθεύσιμο.

Αυτή την περίοδο ποιο είναι το ερευνητικό σας αντικείμενο;

Αυτή την περίοδο ασχολούμαι με θεωρίες κατασκευής συστημάτων. Η ιδέα του model checking είναι ότι πρώτα κατασκευάζουμε ένα σύστημα και μετά προσπαθούμε να το επαληθεύσουμε. Αυτό που με ενδιαφέρει τώρα είναι να ακολουθήσω την κατασκευαστική μέθοδο που ακολουθούν όλες οι άλλες επιστήμες. Όταν, παραδείγματος χάριν, χτίζουμε μια γέφυρα το κάνουμε βάσει μιας θεωρίας που μας επιτρέπει να ξέρουμε εκ των προτέρων ότι αυτό που κάνουμε είναι σωστό εκ κατασκευής. Οι θεωρίες που έχουμε τώρα στηρίζονται στη χρήση συνιστώντων στοιχείων, που χρησιμοποιούνται και στο hardware και στο software. Αλλά δεν έχουμε μια θεωρία για το πώς μπορούμε να τα "κολλάμε" μεταξύ τους για να φτιάχνουμε πιο πολύπλοκα συστήματα που έχουν ορισμένες ιδιότητες. Με αυτό ασχολούμαι τώρα, εδώ και δέκα χρόνια. Ελπίζω ότι δεν είναι κάτι μόνο θεωρητικό, αλλά ότι θα έχουμε σύντομα απτά αποτελέσματα.

Η ασφάλεια των συστημάτων πληροφορικής γίνεται συνεχώς σημαντικότερη καθώς όλο και περισσότερες λειτουργίες της καθημερινής ζωής αυτοματοποιούνται. Πώς βλέπετε την τάση για διαρκώς περισσότερη αυτοματοποίηση;

Οι περισσότεροι δεν καταλαβαίνουν πόσο βαθιά έχουν εισχωρήσει οι υπολογιστές παντού. Αρκεί να σας πω ότι το 98% των chips που παράγονται είναι ενσωματωμένα συστήματα (embedded systems), δηλαδή είναι δισεκατομμύρια υπολογιστές που χρησιμοποιούνται στα αυτοκίνητα, τα αεροπλάνα, τα κινητά τηλέφωνα, σε αισθητήρες, ιατρικά εργαλεία. Οι τεχνολογίες αυτές υπάρχουν πια παντού. Για μένα, αυτό είναι η πληροφορική. Μάλιστα λένε ότι θα υπάρξει μια σύγκλιση μεταξύ του Διαδικτύου και αυτών των τεχνολογιών, θα αναπτυχθεί δηλαδή το Διαδίκτυο των αντικειμένων, μέσω του οποίου θα μπορούμε να αλληλεπιδρούμε με τις συσκευές.

Υπάρχει περίπτωση να ενισχυθεί η τεχνοφοβία ως αντίδραση σε αυτή την τάση;

Φόβοι και φοβίες μπορούν να δημιουργηθούν για πολλά πράγματα. Το θέμα είναι αν είναι βάσιμοι ή όχι. Σίγουρα, μπαίνει αθόρυβα στη ζωή μας μια τεχνική υποδομή και σας λέω ότι με την τεχνολογία που έχουμε η ολοκλήρωση θα προχωρήσει. Νομίζω ότι υπάρχουν πραγματικοί κίνδυνοι, όπως π.χ. το ότι κάποιος μπορεί να παρακολουθεί τι κάνουμε από το πρωί μέχρι το βράδυ πολύ εύκολα. Μπορεί δηλαδή να γίνεται ανίχνευση (tracing) με βάση τη χρήση του εισιτηρίου του μετρό, ενός τηλεφωνήματος, μιας αγοράς με πιστωτική κάρτα, κ.λπ.

Νομίζω όμως ότι δεν είναι σωστό να έχουμε φοβίες για τις τεχνολογίες και την επιστημονική πρόοδο. Η τεχνολογία δίνει ορισμένες δυνατότητες, από κει και πέρα, σ’ εμάς εναπόκειται να θέσουμε τους σωστούς περιορισμούς. Η λύση είναι πολύ απλή: αρκεί να αποφασίσουμε ότι δεν θα γίνεται tracing, δηλαδή όταν πραγματοποιείται μια αυτόματη συναλλαγή, η συσκευή δεν θα αποθηκεύει τα στοιχεία. Το πρόβλημα είναι ότι για ορισμένες τεχνολογίες δεν υπάρχει διαφάνεια, δεν ξέρουμε δηλαδή αν η κάθε συσκευή πραγματοποιεί tracing ή κάποια άλλη ανάλογη δραστηριότητα. Για να είμαστε βέβαιοι ότι δεν γίνεται αυτό, πρέπει να έχουμε πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα, ενώ για τα τεχνολογικά προϊόντα στα οποία ο πηγαίος κώδικας δεν είναι εμφανής, τίθεται ένα πρόβλημα. Νομίζω ότι οι κυβερνώντες, αλλά και ο κόσμος, δεν είναι αρκετά ευαισθητοποιημένοι.

Η τεχνολογία των ενσωματωμένων συστημάτων χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο στις βιομηχανίες ηλιακής και αιολικής ενέργειας. Ποια ακριβώς είναι η χρήση τους; Γενικότερα, πώς μπορεί η πληροφορική να βοηθήσει σε οικολογικά θέματα;

Η πληροφορική μπορεί να βοηθήσει ώστε να μην σπαταλάμε ενέργεια - και υπάρχουν πολύ σοβαρά τέτοια έργα στο εξωτερικό. Ενώ γίνονται τόσες προσπάθειες για να παράγουμε φτηνή ενέργεια και για να βρούμε άλλες πηγές ενέργειας νομίζω ότι το πρόβλημα βρίσκεται κυρίως στη σπατάλη της ενέργειας. Αν είχαμε λοιπόν μηχανήματα τα οποία, παρακολουθώντας το πώς χρησιμοποιούμε την ενέργεια, να μας υπενθύμιζαν ορισμένα πράγματα, όπως π.χ. το ότι δεν χρειαζόμαστε ηλεκτρικό φως σε ένα ήδη φωτεινό δωμάτιο, θα κάναμε πολλή περισσότερη οικονομία. Νομίζω ότι με τέτοια έξυπνα συστήματα μπορούμε να κάνουμε τεράστια οικονομία ενέργειας, πριν μιλήσουμε για ηλιακή ενέργεια ή οτιδήποτε άλλο.

Επιπλέον, τεράστια πρόοδος στη σωστή και οικονομική διαχείριση της ενέργειας έχει ήδη γίνει στα αυτοκίνητα. Τα σημερινά αυτοκίνητα είναι πολύ πιο οικονομικά απ’ ότι πριν 10-15 χρόνια γιατί χρησιμοποιούν υπολογιστές που ελέγχουν την καύση στη μηχανή κ.λπ.

Ποια είναι η γνώμη σας για το ερευνητικό έργο που επιτελείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο στον τομέα σας; Πώς βλέπετε την αντίστοιχη έρευνα στην Ελλάδα και ποιες δράσεις νομίζετε ότι είναι απαραίτητες για να αναβαθμιστεί;

Ο τομέας των ενσωματωμένων συστημάτων (embedded systems) στην Ευρώπη πηγαίνει καλά, γιατί υπάρχουν βιομηχανικοί κλάδοι όπου η Ευρώπη στέκεται γερά στα πόδια της, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, η αεροναυπηγική, το διάστημα, οι τηλεπικοινωνίες, οι ηλεκτρονικές συσκευές. Σε αυτούς τους τομείς η Ευρώπη πηγαίνει καλά, παρ’ όλο που ανταγωνίζεται τους Αμερικανούς από τη μια πλευρά και τους Ασιάτες από την άλλη.

Το θέμα είναι πώς μπορεί η Ευρώπη να διατηρήσει αυτό το προβάδισμα. Μαζί με άλλους συναδέλφους είχαμε επιστήσει από παλιά την προσοχή των αρμοδίων. Υπάρχει ένα πρόγραμμα σήμερα, αρκετά φιλόδοξο, σχετικά με τα ενσωματωμένα συστήματα. Πρόκειται για την ευρωπαϊκή Τεχνολογική Πλατφόρμα ARTEMIS, η γενική συνέλευση της οποίας μάλιστα πραγματοποιείται τον Ιούνιο στην Αθήνα.

Από την άλλη πλευρά, εδώ στην Ευρώπη έχουμε και τα τρωτά μας. Δεν έχουμε, για παράδειγμα, μεγάλα τεχνολογικά κέντρα όπως αυτά που έχει η Αμερική, στα οποία γίνεται βασική, εφαρμοσμένη, τεχνολογική έρευνα, τα πάντα. Και μόλις παραχθεί ένα αποτέλεσμα καταναλώνεται αμέσως από τη βιομηχανία γιατί υπάρχουν οι κατάλληλοι μηχανισμοί. Θα μπορούσαμε λοιπόν να δημιουργήσουμε μεγάλα κέντρα αριστείας όπως αυτά. Θα γίνει τώρα, για παράδειγμα, το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας, αλλά εγώ θα προτιμούσα να μην "μοιραζόταν" στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.

Ποιες νομίζετε ότι θα πρέπει να είναι οι δράσεις για τη σύνδεση έρευνας και παραγωγής;

Στην Ελλάδα έχουμε αξιόλογο επιστημονικό δυναμικό. Αυτό που λείπει είναι, κατά την άποψή μου, μια ισχυρότερη σύνδεση με τη βιομηχανία. Την οποία τη θέλουν και οι ερευνητές, γιατί έρχονται από το εξωτερικό και έχουν μάθει να δουλεύουν έτσι. Υπάρχουν βέβαια τα ευρωπαϊκά έργα, τα οποία όμως είναι αυτό που λεμε soft projects. Δηλαδή, κανείς βιομήχανος δεν θα επενδύσει τις ιδέες του σε ένα ανοιχτό, συνεργατικό έργο όπως είναι τα ευρωπαϊκά έργα. Χρειάζονται διμερή έργα, δηλαδή να συνεργαστούν ένα πανεπιστήμιο με μια βιομηχανία στο πλαίσιο μιας σχέσης εμπιστοσύνης. Αυτό δεν γίνεται σήμερα στην Ελλάδα. Και νομίζω ότι είναι πολύ βασικό. Εμένα με βοήθησε πολύ που σε μια φάση της καριέρας μου ήρθαν βιομήχανοι και μου ανέθεσαν να επιλύσω συγκεκριμένα προβλήματα στα αεροπλάνα, τις τηλεπικοινωνίες κ.λπ.

Έχω πάντως την εντύπωση ότι το ελληνικό κράτος, εδώ και πάρα πολλά χρόνια, δεν ενδιαφέρεται όσο θα έπρεπε για την τεχνολογία. Πρέπει να δημιουργήσουμε κέντρα αριστείας, όπως οι Αμερικανοί. Και νομίζω ότι στην Ελλάδα έχουμε ορισμένα πλεονεκτήματα για κάτι τέτοιο: τον ωραίο καιρό, το όμορφο περιβάλλον, ένα καλό επιστημονικό δυναμικό. Πρέπει όμως να μεριμνήσει και το κράτος, να δοθούν κίνητρα ώστε να ενταθούν οι σχέσεις μεταξύ πανεπιστημίων και βιομηχανίας. Δεν αναφέρομαι βέβαια μόνο στην ελληνική βιομηχανία, αλλά και στη διεθνή.

Το μήνυμα το οποίο θέλω να τονίσω ιδιαίτερα είναι ότι πρέπει να δοθεί βάρος στην προώθηση της τεχνολογίας στην Ελλάδα. Πρέπει κάποτε να ληφθούν ορισμένα μέτρα σχετικά με αυτό, γιατί έχουμε προτερήματα και καλό δυναμικό. Θα πρέπει να δοθούν κίνητρα για συνεργασία με διεθνείς επιχειρήσεις και να κάνουμε ό,τι κάνουν σήμερα, μέσα σε αυτόν τον σφαιρικό και ολοκληρωμένο κόσμο, και όλα τα άλλα κράτη.

Όπως συμβαίνει και στην Ασία, για παράδειγμα.

Γνωρίζω αρκετά καλά την Ασία, ως σύμβουλος ενός οργανισμού στη Σιγκαπούρη πριν 4-5 χρόνια, που ήθελε να αναπτύξει έρευνα πάνω στα ενσωματωμένα συστήματα. Τα αποτελέσματα που έχουν πετύχει εκεί είναι εντυπωσιακά, γιατί επενδύθηκαν κεφάλαια και υπήρξε πολιτική βούληση. Δημιούργησαν κίνητρα για να προσελκύσουν εταιρείες, αξιοποίησαν τις ερευνητικές τους ομάδες και τώρα έχουν ορισμένα πανεπιστήμια και ομάδες που είναι κορυφαία στο χώρο.

Επίσης, οι Ασιάτες αξιοποιούν κατά κόρον κάτι που δεν έχει αξιοποιήσει η Ελλάδα: το επιστημονικό δυναμικό του εξωτερικού. Η Κίνα, για παράδειγμα, προσφέρει εξαιρετικές συνθήκες στους Κινέζους επιστήμονες που διαπρέπουν στην Αμερική, δημιουργώντας διάφορες ευέλικτες λύσεις για να τους προσελκύσουν. Το ίδιο έχει κάνει και το Ισραήλ, που στηρίζεται βέβαια σε μια διεθνή εβραϊκή κοινότητα που έχει πάρα πολλούς και κορυφαίους επιστήμονες.

Κάτι ανάλογο θα μπορούσε να κάνει και η ελληνική πολιτεία, όχι όμως με δογματικό τρόπο, αλλά με ευέλικτες λύσεις. Έχουμε εξαιρετικούς Έλληνες ερευνητές στο εξωτερικό.

Η έρευνα στην πληροφορική έχει μικρότερες απαιτήσεις σε υποδομές, σε σχέση με τις υπόλοιπες επιστήμες. Δεν χρειάζεται κανείς ένα ολόκληρο εργαστήριο για να κάνει έρευνα, αρκεί ένα PC. Συμφωνείτε με αυτή την άποψη;

Εξαρτάται αν η έρευνα αφορά hardware ή software. Στο software δεν απαιτούνται πολλά κεφάλαια, σε αντίθεση με το hardware. Αν θέλουμε να κάνουμε σχεδιασμό, πάλι χρειάζονται ορισμένα εργαλεία, μια τεχνολογία που στοιχίζει αρκετά. Αν θέλουμε να κατασκευάσουμε κυκλώματα κ.λπ., το κόστος είναι πολύ μεγάλο. Αυτό πια έχει γίνει και ειδικότητα των Κινέζων, την τεχνολογία της ηλεκτρονικής την ελέγχουν τώρα οι Ασιάτες.

Στο χώρο της πληροφορικής, αντίθετα από ότι συμβαίνει στις άλλες επιστήμες, οι πιο γνωστές προσωπικότητες είναι οι επικεφαλής των μεγάλων εταιρειών και όχι οι ερευνητές. Οι Μπιλ Γκέιτς και Στιβ Τζομπς, για παράδειγμα, είναι πιο γνωστοί από τους Ντόναλντ Κνουθ και Άλαν Τιούρινγκ. Πού νομίζετε ότι οφείλεται αυτό;

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι πάμπλουτοι, είναι αρχηγοί μονοπωλίων. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι σε άλλες εποχές αντίστοιχες φυσιογνωμίες ήταν ο Χάουαρντ Χιουζ ή ο Ροκφέλερ. Σήμερα η επιστήμη δεν έχει την αίγλη που είχε όταν ήμουν φοιτητής, που όλοι θέλαμε να γίνουμε ερευνητές. Τώρα πια αυτή η ιδεολογία δεν υπάρχει. Παίζει δηλαδή ρόλο και η εικόνα που δίνουν τα μέσα για την έρευνα. Οπότε δεν είναι έκπληξη ότι ο κόσμος δεν ξέρει τον Τούρινγκ.

Επιπλέον, η πληροφορική είναι μια επιστήμη που κινείται και εξελίσσεται κάτω από την πίεση των εταιρειών και της τεχνολογίας. Η τεχνολογία πιέζει προς δύο κατευθύνσεις: η μία κατεύθυνση είναι τα ολοκληρωμένα κυκλώματα. Ισχύει ο νόμος του Μουρ, που λέει ότι κάθε δύο χρόνια διπλασιάζεται η υπολογιστική ικανότητα των κυκλωμάτων. Αυτό σημαίνει δηλαδή ότι από τότε που εμφανίστηκαν τα κυκλώματα έχει πολλαπλασιαστεί πάνω από 100.000 φορές η υπολογιστική τους δύναμη. Η άλλη κατεύθυνση είναι οι τηλεπικοινωνίες. Σήμερα μπορούμε να συνδέσουμε οποιοδήποτε σημείο ή σύστημα πάνω στη Γη με ένα άλλο.

Από την άλλη πλευρά, η πληροφορική σαν επιστήμη δεν είναι ακόμα πολύ προχωρημένη. Δεν προκαλεί λοιπόν έκπληξη ότι η τεχνολογία είναι αυτή που σήμερα ανοίγει δρόμους. Κατασκευάζουμε, για παράδειγμα, κινητά τηλέφωνα. Κι αν ακόμα δεν έχουμε όλες τις θεωρίες που χρειάζονται, δεν έχει σημασία, διότι το κινητό είναι εδώ. Με την πρόοδο της νανοτεχνολογίας, έχουμε σήμερα chips που είναι πάμφθηνα και έχουν ενσωματωμένους περισσότερους από 100 ή και 1.000 υπολογιστές, και ας μην ξέρουμε ακόμα πώς να τους προγραμματίσουμε. Οπότε δρούμε κάτω από την πίεση της τεχνολογίας. Βεβαίως, οι μεγάλες βιομηχανίες έχουν ερευνητικά εργαστήρια που συναγωνίζονται κατευθείαν την ακαδημαϊκή έρευνα.

Ποιες προβλέπετε να είναι οι συναρπαστικότερες εξελίξεις στον τομέα σας για τα επόμενα χρόνια;

Θα υπάρξουν σίγουρα πολύ σημαντικές εφαρμογές στις μεταφορές. Σύντομα, θα προσαρμόσουμε στα αυτοκίνητα τις τεχνολογίες που έχουμε στα αεροπλάνα, όπως το fly by wire. Το fly by wire που χρησιμοποιείται στα αεροπλάνα σημαίνει ότι μεταξύ του πιλότου και των ηλεκτρομηχανικών μερών του αεροσκάφους παρεμβάλλεται ένας υπολογιστής. Επομένως, ο χειριστής πιλοτάρει ένα μοντέλο και οι εντολές του ερμηνεύονται από τον υπολογιστή που, λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά του αεροσκάφους, το πιλοτάρει ανάλογα. Πετυχαίνουμε έτσι πολύ μεγαλύτερη οικονομία και ασφάλεια. Αυτή η ιδέα λοιπόν θα αξιοποιηθεί και στα αυτοκίνητα. Μεταξύ του οδηγού και του αυτοκινήτου θα υπάρχει ένας υπολογιστής ο οποίος, σε περίπτωση ατυχήματος για παράδειγμα, θα αναλαμβάνει τον έλεγχο.

Ακόμα, θα υπάρξουν πολλές εφαρμογές στην ιατρική. Ήδη υπάρχουν ρομπότ που κάνουν εγχειρήσεις ακριβείας, π.χ. στον εγκέφαλο, είτε εκτελώντας μόνα τους ορισμένες εργασίες, είτε ελέγχοντας το χέρι του χειρουργού. Η μεγάλη επανάσταση βέβαια θα γίνει όταν χρησιμοποιήσουμε τις νανοτεχνολογίες για να βελτιώσουμε τις επιδόσεις του εγκεφάλου. Ήδη χρησιμοποιούνται ορισμένα ηλεκτρονικά εξαρτήματα στον εγκέφαλο, σε περιπτώσεις ασθενών με Πάρκινσον για παράδειγμα, στους οποίους ορισμένες συνάψεις έχουν φθαρεί. Όταν βρούμε ποιες είναι αυτές οι συνάψεις στον εγκέφαλο, μπορούμε να τις διορθώσουμε βάζοντας ορισμένα υλικά. Εκεί συναντιούνται η ανθρώπινη και η τεχνητή νοημοσύνη. Εκεί νομίζω ότι θα γίνουν τα πιο θεαματικά επιτεύγματα.

Τέλος, υπάρχει και αυτό στο οποίο ήδη αναφέρθηκα, το Διαδίκτυο των αντικειμένων, η συνάντηση μεταξύ Διαδικτύου και ενσωματωμένων συστημάτων.

http://cordis.europa.eu/greece/interviews_new41.htm