|
Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν επιχειρηθεί διάφορες προσεγγίσεις για την ερμηνεία και απεικόνιση της διαδικασίας δημιουργίας της γνώσης και της εφαρμογής της μέσω της καινοτομίας. Σε αυτή την προσπάθεια, αναδεικνύεται η μη γραμμική φύση της καινοτομίας και οι πολλαπλές εισροές και ανατροφοδοτήσεις που υπάρχουν μεταξύ των "παικτών" σε ένα σύστημα καινοτομίας. Για παράδειγμα, το ειδικευμένο προσωπικό είναι η βάση για τις δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης, όπως και για να ενταχθούν νέα προϊόντα και διαδικασίες στην αγορά. Από την άλλη, η γνώση των νέων εξελίξεων της αγοράς είναι σημαντική για τη διαμόρφωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Ομοίως, η νέα γνώση είναι η πηγή της καινοτομίας, ενώ, από την άλλη, οι νέες επιχειρηματικές προοπτικές που στηρίζονται στην καινοτομία μπορούν να επισημάνουν νέες ερευνητικές κατευθύνσεις. Όλες αυτές οι διασυνδέσεις αποτυπώνονται στο λεγόμενο τρίγωνο της γνώσης (εκπαίδευση, έρευνα, καινοτομία/επιχειρηματικότητα). Η προσέγγιση του τριγώνου της γνώσης επικεντρώνεται στα θετικά οφέλη που μπορούν να προκύψουν από τόσο ισχυρές διασυνδέσεις. Αυτό έχει οδηγήσει στην αναγνώριση ότι οι πολιτικές που υποστηρίζουν την καινοτομία μπορούν να επιταχύνουν τη συστηματική αλληλεπίδραση ανάμεσα στην εκπαίδευση, την έρευνα και την επιχειρηματικότητα. Το τρίγωνο της γνώσης περιλαμβάνεται και στην "Προοπτική του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας με Ορίζοντα το 2020" και έχει πλέον σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση πολιτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η στενή και αποτελεσματική διασύνδεση μεταξύ των τριών συνιστωσών του Τριγώνου της Γνώσης, αποτελεί κύριο στόχο και προτεραιότητα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας (European Innovation and Technology Institute, EIT), ενός νέου ευρωπαϊκού οργανισμού που λειτουργεί με επιτυχία τα τελευταία χρόνια, με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020. Οι δράσεις μάλιστα του ΕΙΤ παρουσιάστηκαν πρόσφατα και στην Ελλάδα, σε εκδήλωση που διοργάνωσαν το ΕΚΤ και η ΓΓΕΤ. Σε αυτές τις δράσεις και τις χρηματοδοτικές ευκαιρίες που προσφέρει το ΕΙΤ, καθώς και στα οφέλη για τους ελληνικούς φορείς από τη συμμετοχή στα προγράμματα του, είναι αφιερωμένο το κύριο θέμα αυτού του τεύχους, που μάλιστα περιλαμβάνει και δύο διαφωτιστικές συνεντεύξεις με τους εκπροσώπους του ΕΙΤ Mathea Fammels και Αντώνη Φυσεκίδη. Το θέμα όμως της ώσμωσης μεταξύ της Παιδείας και της Έρευνας, ως αναγκαιότητα για τη διαμόρφωση της Οικονομίας της Γνώσης, αναδεικνύεται και στη συνέντευξη που έδωσε στο περιοδικό μας ο αναπληρωτής Υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας Κώστας Φωτάκης. Η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης στην επιστημονική έρευνα, η στήριξη νέων επιστημόνων & υποδομών και η χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων σε Ερευνητικά Κέντρα και Πανεπιστήμια αποτελούν αντικείμενο συζητήσεων και πρωτοβουλιών που βρίσκονται σε εξέλιξη το τελευταίο διάστημα. Στη συνέντευξη του ο Κ. Φωτάκης παρουσιάζει τα βασικότερα σημεία του νέου νόμου για την Έρευνα και την Καινοτομία, ανακοινώνει τη θεσμοθέτηση του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας & Καινοτομίας, και αναλύει τους δύο πυλώνες στους οποίους βασίζεται η ανάπτυξη της Οικονομίας της Γνώσης. Πώς όμως, θα μεταλαμπαδευτεί όλη αυτή η γνώση στις επιχειρήσεις και ποιος είναι ο ρόλος του κράτους στο εγχείρημα αυτό; Η διεθνούς φήμης οικονομολόγος Mariana Mazzucato σε σχετική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τον Μάιο εστίασε -ανατρέποντας κάποιους από τους κυριότερους μύθους σχετικά με τους ρόλους του δημόσιου τομέα- στο πώς μπορούν να δημιουργηθούν ενδιαφέρουσες και δυναμικές συνέργειες μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ειδικά όσον αφορά την προώθηση της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας. Στο τεύχος αυτό μπορείτε να διαβάσετε τα κυριότερα συμπεράσματα που προέκυψαν από την εκδήλωση-συζήτηση, αλλά και τη συνέντευξη που παραχώρησε η M. Mazzucato στο ΕΚΤ. Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά, το θέμα δεν είναι ο δημόσιος τομέας κατά του ιδιωτικού, αλλά τι είδους δημόσιο τομέα και τι είδους ιδιωτικό τομέα χρειάζεται μια χώρα και ποια πρέπει να είναι η σχέση τους. Τέλος, πέρα από τα επιτεύγματα και τις διακρίσεις ελληνικών ερευνητικών ομάδων, σας προτείνουμε να διαβάσετε για τις σημαντικές εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την πλήρη υιοθέτηση, μέχρι το 2020, της Ανοικτής Πρόσβασης στις επιστημονικές δημοσιεύσεις και ερευνητικά δεδομένα που απορρέουν από δημόσια χρηματοδοτούμενη έρευνα, καθώς και για τη νέα υπηρεσία Open Book Press του ΕΚΤ για ηλεκτρονικά βιβλία και μονογραφίες ανοικτής πρόσβασης. Καλή ανάγνωση και καλό καλοκαίρι! Μαργαρίτης Προέδρου
|