Ένα νέο ψηφιακό αποθετήριο με σημαντικό εκπαιδευτικό και μουσικό περιεχόμενο, καθώς αποτελεί τη μοναδική διαδικτυακή συλλογή τραγουδιών για εκπαιδευτική χρήση στην Ελλάδα, διατίθεται ελεύθερα στο Διαδίκτυο. Πρόκειται για το Ψηφιακό Μουσικό Ανθολόγιο Ευτέρπη (http://euterpe.mmb.org.gr), το πιο πρόσφατο σε μια σειρά από αποθετήρια έγκριτου ψηφιακού πολιτιστικού περιεχομένου τα οποία αναπτύσσει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) σε συνεργασία με φορείς επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου, στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου για τη συλλογή, τεκμηρίωση, ασφαλή απόθεση και ανάδειξη της πολιτιστικής και επιστημονικής παραγωγής της χώρας.
Το αποθετήριο Ευτέρπη παρουσιάστηκε σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών με μεγάλη συμμετοχή από την κοινότητα της μουσικής εκπαίδευσης. Την ημερίδα 'Ευτέρπη: Ένα ψηφιακό μουσικό ανθολόγιο για το τραγούδι στο σχολείο' διοργάνωσαν οι τρεις φορείς που συνεργάστηκαν στην υλοποίηση του νέου ψηφιακού αποθετηρίου -το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), η Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος 'Λίλιαν Βουδούρη' του Συλλόγου 'Οι Φίλοι της Μουσικής' και η Ελληνική Ένωση για τη Μουσική Εκπαίδευση (ΕΕΜΕ)- σε συνεργασία με τη Α' Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Το νέο αυτό αποθετήριο με εκπαιδευτικό μουσικό περιεχόμενο αναπτύχθηκε με την επιτυχή συνεργασία μεταξύ του έμπειρου προσωπικού της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος 'Λίλιαν Βουδούρη' (μουσικοί, βιβλιοθηκονόμοι) που είχε την καθοδήγηση στην οργάνωση του περιεχομένου, των μελών της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση που είχαν την επιστημονική επιμέλεια της επιλογής και της τεκμηρίωσης των εκπαιδευτικών τραγουδιών, και του πολυεπιστημονικού προσωπικού του ΕΚΤ που διαθέτει μακρόχρονη εμπειρία στην προτυποποιημένη τεκμηρίωση της πολιτιστικής πληροφορίας και την ανάπτυξη ψηφιακών αποθετηρίων. Το Ψηφιακό Μουσικό Ανθολόγιο Ευτέρπη εντάσσεται στο πλαίσιο της νέας Υπηρεσίας Αποθετηρίων SaaS (Software as a Service) του ΕΚΤ.
Στο αποθετήριο Ευτέρπη, πάνω από 200 τραγούδια που καλύπτουν ένα ευρύ ρεπερτόριο κλασικής, σύγχρονης, παραδοσιακής και μοντέρνας μουσικής, τεκμηριωμένα σύμφωνα με βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, θα είναι σταδιακά διαθέσιμα μέσα από ένα εύχρηστο περιβάλλον σχεδιασμένο με βάση τις ανάγκες της μουσικής εκπαίδευσης στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Μέσα από την Ευτέρπη οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αναζητήσουν τραγούδια (σε παρτιτούρες musescore ή finale), τα οποία συνοδεύονται από μουσικοπαιδαγωγικές και μουσικολογικές πληροφορίες και εκπαιδευτικές προτάσεις εφαρμογής.
Ανοικτό ψηφιακό περιεχόμενο για τη μουσική εκπαίδευση
Την ημερίδα 'Ευτέρπη: Ένα ψηφιακό μουσικό ανθολόγιο για το τραγούδι στο σχολείο', η οποία πραγματοποιήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2015, άνοιξε η διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, Δρ. Εύη Σαχίνη, η οποία αναφέρθηκε στον ρόλο του ΕΚΤ στην ανάπτυξη ενός ψηφιακού οικοσυστήματος γνώσης σε συνεργασία με έγκριτους πολιτιστικούς και επιστημονικούς φορείς. Παράλληλα, τόνισε τη σημασία της εκπαιδευτικής κοινότητας ως κοινότητας που αξιοποιεί, αναδεικνύει και εμπλουτίζει αυτή τη γνώση, μέσα και από κατάλληλα εργαλεία που υποστηρίζουν το εκπαιδευτικό έργο.
Η Ελένη Αγγελίδη (Υπεύθυνη Μονάδας Υπηρεσιών ΑΒΕΚΤ, ΕΚΤ) παρουσίασε τις νέες υπηρεσίες SaaS για την ασφαλή διαφύλαξη, την τεκμηριωμένη απόθεση, την προτυποποιημένη διαχείριση και την ανοικτή διάθεση του ψηφιακού περιεχομένου, τις οποίες αναπτύσσει το ΕΚΤ για λογαριασμό φορέων έγκριτου επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου. Στις υπηρεσίες αυτές βασίστηκε η ανάπτυξη του ψηφιακού αποθετηρίου Ευτέρπη. Αξιοποιώντας τεχνολογίες αιχμής, όπως το μοντέλο SaaS (Software as a Service: Λογισμικό ως Υπηρεσία) και το Cloud Computing (Υπολογιστικό Νέφος), και χωρίς επιπλέον κόστος για αυτούς, οι φορείς μπορούν να δημιουργήσουν, εύκολα και με φιλικό τρόπο, το δικό τους αποθετήριο.
Για την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών και του Διαδικτύου από πολύ νωρίς στην πορεία της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος 'Λίλιαν Βουδούρη', για την υποστήριξη της μουσικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, μίλησε η διευθύντριά της Στεφανία Μεράκου. Το βραβευμένο έργο ΜελΟδύσσεια υπήρξε η πρώτη απόπειρα δημιουργίας μίας ψηφιακής βάσης δεδομένων με τραγούδια, πληροφορίες και εκπαιδευτικό υλικό, και το οποίο οδήγησε στη βράβευση της Βιβλιοθήκης, μαζί με την Ελληνική Ένωση για τη Μουσική Εκπαίδευση, το 2012 με το βραβείο ISME-Gisbson, τη σημαντικότερη διάκριση σε διεθνές επίπεδο στον χώρο της μουσικής εκπαίδευσης. Μέσα από τη βράβευση και τη συνεργασία με την ΕΕΜΕ προέκυψε η πρόταση για τη δημιουργία της Ευτέρπης, ενός ολοκληρωμένου ψηφιακού αποθετηρίου για την μουσική εκπαίδευση.
Στις ομιλίες που ακολούθησαν από στελέχη της Μουσικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος 'Λίλιαν Βουδούρη' παρουσιάστηκαν θέματα που αφορούσαν τον μηχανισμό για τη διασφάλιση άδειας για τη διαδικτυακή διάθεση των τραγουδιών του αποθετηρίου, τον σχεδιασμό του αποθετηρίου ως προς τα πρότυπα και τις τεχνικές προδιαγραφές, αλλά και τις νέες δυνατότητες τις οποίες ανέδειξε η μετάβαση του αρχείου από την προϋπάρχουσα υποδομή στις Υπηρεσίες SaaS του ΕΚΤ.
Η επόμενη ενότητα των παρουσιάσεων επικεντρώθηκε στην παρουσίαση της Ευτέρπης από μέλη της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση. Η Δρ. Ζωή Διονυσίου, Επίκουρος Καθηγήτρια Μουσικής Παιδαγωγικής από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, μίλησε ευρύτερα για τη σημασία του τραγουδιού στη σχολική εκπαίδευση και την επίδρασή του στην ψυχική και νοητική ανάπτυξη των παιδιών, όπως τη συμβολή του στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης από τους μαθητές. Επισήμανε ότι ο σχεδιασμός της Ευτέρπης βασίστηκε σε μαθητοκεντρικές διδακτικές προσεγγίσεις, ενώ ενθάρρυνε τους καθηγητές Μουσικής να πειραματιστούν, χρησιμοποιώντας το υλικό κατά τρόπο που αρμόζει στις δικές τους εμπειρίες και στις ανάγκες της τάξης τους για ένα δημιουργικό αποτέλεσμα.
Ακολούθησαν ομιλίες για τις μουσικοπαιδαγωγικές αρχές και τους στόχους της Ευτέρπης, τη διαθεματικότητα ως σημαντικό άξονα που διατρέχει τη μουσική εκπαίδευση, για τον τρόπο με τον οποίο εντάσσεται στο μουσικό ανθολόγιο Ευτέρπη η διδασκαλία της ενορχήστρωσης και των μουσικών συνόλων, καθώς και για το ανοικτό μουσικό περιεχόμενο που υπάρχει στην πλατφόρμα Ψηφιακό Σχολείο.
Σε μια νέα αντίληψη στην εκπαίδευση, τέλος, η οποία θα αξιοποιεί την τεχνολογία για να ανταποκριθεί στις μαθησιακές ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή, αναφέρθηκε στην ομιλία της η Δρ. Γεωργία Μαρκέα, Σύμβουλος Μουσικής με έδρα την Α' Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας, παρουσιάζοντας και τα αποτελέσματα σχετικής έρευνας που διεξήγαγε σε τάξη της 4ης δημοτικού σε δημόσιο σχολείο μεταξύ 2010-2012.
Στη συζήτηση που ακολούθησε, τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, καλωσόρισαν την πρωτοβουλία για τη λειτουργία της Ευτέρπης και επέδειξαν έντονο ενδιαφέρον τόσο για τη χρήση του αποθετηρίου όσο και για τον περαιτέρω εμπλουτισμό του με πρωτότυπο και διασκευασμένο υλικό που θα έχει παραχθεί από τους ίδιους ή και σε συνεργασία με τους μαθητές τους.
Οι παρουσιάσεις και τα βίντεο των ομιλητών διατίθενται στην ιστοσελίδα της εκδήλωσης http://www.ekt.gr/news/events/ekt/2015-02-27.
Δύο από τους ομιλητές της εκδήλωσης, η Στεφανία Μεράκου και η Ζωή Διονυσίου, έδωσαν ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις στο ΕΚΤ, μιλώντας για το Ψηφιακό Μουσικό Ανθολόγιο Ευτέρπη και τη συμβολή της τεχνολογίας και του ψηφιακού περιεχομένου στη μουσική εκπαίδευση. Οι συνεντεύξεις είναι διαθέσιμες στη διεύθυνση http://media.ekt.gr/category/idos/sinentefxeis καθώς και στο κανάλι του ΕΚΤ στο Youtube (www.youtube.com/EKTgr).
Oι Υπηρεσίες SaaS του ΕΚΤ
Οι νέες Yπηρεσίες SaaS (http://saas.ekt.gr/) του ΕΚΤ παρέχονται, χωρίς κόστος, σε φορείς που παράγουν ή διαθέτουν έγκριτο περιεχόμενο, όπως είναι οι βιβλιοθήκες, τα μουσεία, τα αρχεία και επιστημονικοί & πολιτιστικοί φορείς ευρύτερα. Οι υπηρεσίες αυτές συμβάλουν στη διαμόρφωση ενός ισχυρού δικτύου φορέων με κοινό στόχο την ανάδειξη του ψηφιακού περιεχομένου της χώρας.
Οι Υπηρεσίες SaaS για την απόθεση και ανοικτή διάθεση του ψηφιακού περιεχομένου, αλλά και για την προτυποποιημένη διαχείριση των μεταδεδομένων, παρέχονται διαδικτυακά, χωρίς τοπική εγκατάσταση, καλύπτοντας τις ανάγκες κάθε φορέα. Πρόκειται, αφενός, για την Υπηρεσία Αποθετηρίων με το μοντέλο SaaS που επιτρέπει στον φορέα να δημιουργήσει, εύκολα και με φιλικό τρόπο, το δικό του αποθετήριο, χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις από το προσωπικό του και, αφετέρου, για την Υπηρεσία οpenABEKT που εξασφαλίζει τη σύγχρονη τεκμηρίωση και διάθεση περιεχομένου με εξατομικευμένες υπηρεσίες για το κοινό και με πολλαπλές ροές εργασίας για τον φορέα που το χρησιμοποιεί.
Oι Υπηρεσίες SaaS του ΕΚΤ αναπτύσσονται στο πλαίσιο της Πράξης 'Πλατφόρμα Παροχής Υπηρεσιών Κατάθεσης, Διαχείρισης και Διάθεσης Ανοικτών Δεδομένων και Ψηφιακού Περιεχομένου', η οποία εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα 'Ψηφιακή Σύγκλιση' (ΕΣΠΑ), με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.