Από το 1996 έως σήμερα: Μια πορεία εξέλιξης και δημιουργίας
Το ΕΠΣΕΤ σήμερα: Κοινωνικά Δίκτυα - Περιεχόμενο Παραγόμενο από Χρήστες
Αναπτύσσοντας Εθνική Ερευνητική e-Υποδομή
epset.gr: Ανοικτή Πρόσβαση σε έγκριτο και επαναχρησιμοποιήσιμο επιστημονικό περιεχόμενο
Υπηρεσίες Ηλεκτρονικών Εκδόσεων
Δείκτες Ελληνικής Επιστημονικής & Ερευνητικής Δραστηριότητας
Ποιοι είναι οι χρήστες του ΕΠΣΕΤ;
Η ελληνική κοινωνία έχει πλούσια επιστημονική παραγωγή και πολιτιστική κληρονομιά η οποία χρειάζεται να αναγνωριστεί, να καταγραφεί, να διατηρηθεί και να διατεθεί με τρόπο που ωφελεί τους πολίτες, τον κόσμο της έρευνας, της εκπαίδευσης και του πολιτισμού.
Το Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΠΣΕΤ), το κύριο αναπτυξιακό έργο του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), υποστηρίζει μία σειρά από πολιτικές και τεχνολογίες που ενισχύουν τη δημιουργία, οργάνωση και αξιοποίηση του ελληνικού ψηφιακού περιεχομένου σε όλο τον κύκλο ζωής του –συλλογή, τεκμηρίωση, διασύνδεση, διάθεση, διατήρηση και επαναχρησιμοποίηση¬. Έχοντας διανύσει μία μακρόχρονη πορεία που ξεκινάει το 1996, το ΕΠΣΕΤ σήμερα αναπτύσσει ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον που προσφέρει ελεύθερη πρόσβαση στο σύνολο της επιστημονικής παραγωγής της χώρας και στα αποτελέσματα της σύγχρονης έρευνας. Στο αφιέρωμα που ακολουθεί, εστιάζουμε στο έγκριτο ψηφιακό περιεχόμενο που αναπτύσσεται και διατίθεται μέσα από το ΕΠΣΕΤ. Γίνεται έτσι μια εκτενής παρουσίαση της πορείας ανάπτυξης του ΕΠΣΕΤ και των επιμέρους δράσεων, με αναλυτικά στοιχεία για τους χρήστες του έργου, την τεχνολογική υποδομή, αλλά και τα επόμενα βήματα για υπηρεσίες λογισμικού και παροχής ανοικτών δεδομένων.To έργο "Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας" (ΕΠΣΕΤ) είναι ο κύριος άξονας ανάπτυξης των υποδομών του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) και αποτελεί εθνική ερευνητική ηλεκτρονική υποδομή που προσφέρει ελεύθερη πρόσβαση σε πλούσιο και έγκριτο ψηφιακό περιεχόμενο για την έρευνα, την τεχνολογία, την εκπαίδευση και τον πολιτισμό στην Ελλάδα.
Σε μια εποχή που η ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών σε αξιόπιστο, ποιοτικό ψηφιακό περιεχόμενο γίνεται ολοένα και πιο αναγκαία παράμετρος για τη συλλογική πρόοδο, στο ΕΠΣΕΤ αντιμετωπίζονται κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τη διάθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας ως δημόσιο αγαθό, τη διασφάλιση της ανοικτής πρόσβασης στη γνώση, αλλά και τη μακροχρόνια διατήρησή της μέσα από εξελιγμένα πληροφοριακά συστήματα.
Σήμερα, το ΕΠΣΕΤ διανύει την τρίτη φάση εξέλιξής του, με τίτλο "ΕΠΣΕΤ / Κοινωνικά δίκτυα - Περιεχόμενο παραγόμενο από χρήστες", και εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Ψηφιακή Σύγκλιση" του ΕΣΠΑ (με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης), στο πλαίσιο υλοποίησης της ευρωπαϊκής πολιτικής για την αναβάθμιση των εθνικών ηλεκτρονικών υποδομών έρευνας (Research e-Ιnfrastructures).
Οι υπηρεσίες και τα τεχνολογικά περιβάλλοντα που εξελίσσονται σήμερα έχουν επίκεντρο τον ίδιο τον χρήστη, το ψηφιακό περιεχόμενο και τη δικτύωση. Σε αυτή την κατεύθυνση αξιοποιούνται και αναπτύσσονται τεχνολογίες αιχμής (Web 2.0, Cloud Computing) που επιτρέπουν τη συνεργατική παραγωγή ψηφιακού περιεχομένου, με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται ολοένα και μεγαλύτερος όγκος ποιοτικού και έγκριτου ψηφιακού περιεχομένου για την επιστήμη και τον πολιτισμό.
Καθόλη τη διάρκεια της εξελικτικής του πορείας, οι βασικές αρχές που διέπουν το ΕΠΣΕΤ ακολουθούν τις διεθνείς πολιτικές και εμπειρίες, και αποτελούν πυξίδα για την υλοποίηση των επιμέρους δράσεων. Κύριοι άξονες του ΕΠΣΕΤ είναι: η ανοικτή πρόσβαση σε περιεχόμενο και δεδομένα επιστήμης & πολιτισμού, η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της σύγχρονης έρευνας, η προώθηση της διεθνούς συνεργασίας και δικτύωσης, η αναβάθμιση ερευνητικών e-Υποδομών, η υποστήριξη ερευνητικών πολιτικών στη βάση αξιόπιστων στοιχείων.
Η μακροχρόνια κοινωνική συνεργασία και ο συντονισμός σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, καθώς και η υιοθέτηση ενός πλαισίου κανόνων και προτύπων που συγκλίνουν με τις διεθνείς εξελίξεις αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για βιώσιμές πολιτικές στο ψηφιακό περιεχόμενο. Στο πλαίσιο αυτό, το ΕΠΣΕΤ αναπτύσσει στρατηγικές συνεργασίες με επιστημονικούς φορείς, ερευνητικά ιδρύματα και πολιτιστικούς φορείς που επιδιώκουν να διαθέσουν το ψηφιακό τους περιεχόμενο ανοικτά στο διαδίκτυο για την προώθηση της συλλογικής γνώσης. Ετσι, το ΕΚΤ παρέχει όχι μόνο την τεχνογνωσία και τα πληροφοριακά συστήματα για τη διάθεση περιεχομένου, αλλά και εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες, λογισμικά εργαλεία και εκπαιδευτικές δράσεις.
Από το 1996 έως σήμερα: Μια πορεία εξέλιξης και δημιουργίας
Η αναπτυξιακή πορεία του ΕΠΣΕΤ ξεκινάει το 1996, με την πρώτη φάση υλοποίησης του έργου (1996-2000, Β' ΚΠΣ). Την εποχή αυτή δημιουργείται η υποδομή του έργου (υπολογιστικά συστήματα, δικτύωση, εφαρμογές για την υποστήριξη της λειτουργίας ψηφιακής βιβλιοθήκης) και οι πρώτοι μηχανισμοί συλλογής, διαχείρισης και διάθεσης πληροφοριών. Η πρώιμη αυτή περίοδος λειτούργησε καταλυτικά στη δημιουργία κρίσιμης μάζας χρηστών και παραγωγών πληροφορίας. Την ίδια περίοδο διαμορφώνονται και οι πρώτες στρατηγικές συνεργασίες με φορείς παραγωγούς περιεχομένου.
Η ηλεκτρονική υποδομή περιεχομένου επεκτείνεται και εμπλουτίζεται στη δεύτερη φάση του ΕΠΣΕΤ (2001-2009, Γ' ΚΠΣ). Διευρύνεται η Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Επιστήμης και Τεχνολογίας με ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία. Δημιουργείται δυναμική μονάδα ψηφιοποίησης για υλικό ποικίλου τύπου και ψηφιοποιείται μεγάλος όγκος δεδομένων από εθνικά αρχεία. Παράλληλα, δημιουργούνται συστήματα οργάνωσης και τεκμηρίωσης περιεχομένου, όπως συστήματα ταξινόμησης, θησαυροί και αρχεία καθιερωμένων όρων. Την εποχή αυτή σχεδιάζεται το πληροφοριακό σύστημα για την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, ο ελληνικός κόμβος της CORDIS, και ο δικτυακός τόπος "Έρευνα και Καινοτομία" (www.ekt.gr/research).
Με γνώμονα την πολιτική ανοικτής πρόσβασης λειτουργούν τα ηλεκτρονικά αποθετήρια Ήλιος & Πανδέκτης, καθώς και το Αποθετήριο του Εθνικού Αρχείου Διδακτορικών Διατριβών. Εκδίδονται τα πρώτα 5 ηλεκτρονικά επιστημονικά περιοδικά ανοικτής πρόσβασης. Με όραμα τη δημιουργία διαδραστικών ψηφιακών χώρων διάδοσης της γνώσης ανεξάρτητων από γεωγραφικά σύνορα και τεχνικούς περιορισμούς, η δεύτερη φάση του ΕΠΣΕΤ είχε ακόμη ως στόχους την ευαισθητοποίηση της επιστημονικής και ερευνητικής κοινότητας στα οφέλη της ανοικτής πρόσβασης και την ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών επιστημονικής πληροφόρησης.
Το ΕΠΣΕΤ σήμερα: Κοινωνικά Δίκτυα - Περιεχόμενο Παραγόμενο από Χρήστες
Σήμερα, οι δράσεις της τρίτης φάσης του έργου (2010-2014, ΕΣΠΑ) θέτουν ως προτεραιότητα την επαναχρησιμοποίηση έγκριτου και κατάλληλα αδειοδοτημένου περιεχόμενου, στην έρευνα, την εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση, την παραγωγή νέου περιεχομένου από τους χρήστες και τη διανομή του μέσω της χρήσης των τεχνολογιών Web 2.0. Η προσέγγιση που υιοθετεί το έργο στοχεύει στη δυναμική διάθεση του επιστημονικού ψηφιακού περιεχομένου και την περαιτέρω χρήση και συνεργατική ανάπτυξή του από τους χρήστες (user generated content), με την ενεργοποίηση κοινωνικών δικτύων (social networks) και τη χρήση των υποδομών ανοικτής πρόσβασης του ΕΚΤ -υποδομών που ήδη υπάρχουν, εξελίσσονται και διευρύνονται.
Σε αυτή την κατεύθυνση, αναπτύσσονται εφαρμογές που επιτρέπουν τη συνεργατική παραγωγή ψηφιακού περιεχομένου, με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται ολοένα και μεγαλύτερος όγκος ποιοτικού και έγκριτου ψηφιακού περιεχομένου στον δικτυακό τόπο του ΕΠΣΕΤ (www.epset.gr). Επιπλέον, νέες υπηρεσίες εστιάζουν στην παραγωγή αξιόπιστων στοιχείων, καθιερωμένων δεικτών και εξειδικευμένων εκδόσεων που αποτελούν τη βάση γνώσης του ελληνικού συστήματος έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας, και υποστηρίζουν τη λήψη αποφάσεων, τη διαμόρφωση των πολιτικών έρευνας και την παρακολούθησή τους βάσει μετρήσιμων στόχων (evidence based policy).
Αναπτύσσοντας Εθνική Ερευνητική e-Υποδομή
Η διεξαγωγή της επιστημονικής έρευνας σήμερα βασίζεται ολοένα και περισσότερο σε ηλεκτρονικές υποδομές, διαδικτυακές υπηρεσίες και πολιτικές που θέτουν την τεχνολογία στην υπηρεσία της έρευνας και της καινοτομίας και δρουν ως πολλαπλασιαστές της συνεργατικής γνώσης. Καθώς οι ερευνητικές υποδομές αποκτούν ολοένα και πιο κεντρικό ρόλο στην Κοινωνία της Γνώσης, η δημιουργία και αναβάθμιση ερευνητικών e-Yποδομών αποτελεί προτεραιότητα στις διεθνείς πολιτικές για την έρευνα, αλλά και αναγκαιότητα για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη σε εθνικό επίπεδο.
Ο όρος "ερευνητική e-Υποδομή" περιλαμβάνει το σύνολο των λειτουργιών, ψηφιακών πηγών και υπηρεσιών μοναδικής φύσεως, όπως έχουν προσδιοριστεί από πανευρωπαικές ερευνητικές κοινότητες, ώστε να διασφαλίζουν την ποιότητα της ερευνητικής διαδικασίας σε όλους τους επιστημονικούς τομείς.
Οι ερευνητικές e-Υποδομές προάγουν τη γνώση και την καινοτομία και διασφαλίζουν πρόσβαση σε πλούτο δομημένων ψηφιακών πηγών, συλλογές ερευνητικών δεδομένων, εξειδικευμένες υπηρεσίες, πληροφοριακές υποδομές μεγάλης κλίμακας και εικονοποιημένες εφαρμογές υψηλής απόδοσης.
Με αυτά τα δεδομένα, η ΕΕ προσδιορίζει τις ερευνητικές e-Υποδομές ως δημόσιο αγαθό που προωθεί επιστημονικά δίκτυα συνεργασίας, ενισχύει την κινητικότητα των επιστημόνων και δημιουργεί θέσεις εργασίας. Μια ευρωπαϊκή ερευνητική e-Υποδομή μπορεί να είναι μεμονωμένη ή κατανεμημένη, μέρος μια εθνικής υποδομής ή διεθνούς δικτύου υποδομών ή ακόμα και μέρος διασυνδεδεμένων επιστημονικών δικτύων.
Έτσι, οι ερευνητικές e-Υποδομές σήμερα ενδυναμώνουν τους ερευνητές με τα οφέλη της συνεχής πρόσβασης σε δεδομένα, εργαλεία και τεχνολογίες που μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν και να διαμοιραστούν μέσα από συνεργασίες που διαμορφώνονται ανεξάρτητα από τα σύνορα που θέτουν γεωγραφικές αποστάσεις, επιστημονικοί κλάδοι, οργανισμοί κ.ά. Ταυτόχρονα, ενισχύουν την ηλεκτρονική επιστήμη (e-science) και αποτελούν ένα απαραίτητο δομικό στοιχείο για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας.
Στο πλαίσιο της αναπτυξιακής στρατηγικής Europe 2020, η Ψηφιακή Ατζέντα θέτει ως προτεραιότητα την υποστήριξη βιώσιμων ερευνητικών υποδομών και δικτύων καινοτομίας, την αναβάθμιση e-Υποδομών και την καθιέρωση μιας ενιαίας ευρωπαικής στρατηγικής για τις τεχνολογίες υπολογιστικού νέφους (cloud computing), με στόχο τόσο την υποστήριξη της δημόσιας διοίκησης όσο και της επιστήμης.
Σε εθνικό επίπεδο, η ευρωπαϊκή πολιτική για την αναβάθμιση των εθνικών ηλεκτρονικών υποδομών έρευνας (research e-Infrastructure) αποκτά πνοή μέσω του ΕΠΣΕΤ και αντλεί τους πόρους για την υλοποίησή της από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Ψηφιακή Σύγκλιση" του ΕΣΠΑ. Το ΕΠΣΕΤ αξιοποιεί τις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) σε όλη την αλυσίδα της ελληνικής επιστημονικής δραστηριότητας και της ακαδημαϊκής επικοινωνίας.
Αναπτύσσεται με σαφή ευρωπαϊκό προσανατολισμό και προστιθέμενη αξία σε ό,τι αφορά την πρόσβαση σε περιεχόμενο, δεδομένα και υπηρεσίες, ακολουθώντας τους διεθνείς δείκτες επίδοσης και αναπτύσσοντας ολοκληρωμένες δράσεις σε κεντρικά ζητήματα του τριγώνου της γνώσης: έρευνα, εκπαίδευση, καινοτομία.
Με απώτερο στόχο την ανάπτυξη της Εθνικής Υποδομής που διασυνδέεται με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές ερευνητικές υποδομές, το ΕΠΣΕΤ ανταποκρίνεται στις συνεχώς διευρυνόμενες απαιτήσεις και τεχνολογικές αλλαγές (π.χ. ευρυζωνικότητα, τεχνολογική σύγκλιση, σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα), αλλά και σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό-οικονομικό περιβάλλον.
Αντιμετωπίζονται έτσι ζητήματα για την συγκέντρωση, την τεκμηρίωση, τη διαχείριση και την ανοικτή διάθεση ελληνικού επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου, μέσα από μια εθνική ερευνητική e-Υποδομή, ζητήματα που αποτελούν την "καρδιά" του ΕΠΣΕΤ.
epset.gr: Ανοικτή Πρόσβαση σε έγκριτο και επαναχρησιμοποιήσιμο επιστημονικό περιεχόμενο
Η Aνοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της σύγχρονης έρευνας αποτελεί μία από τις βασικές αρχές που διέπουν τον σχεδιασμό του ΕΠΣΕΤ. Με στόχο να καταστούν τα αποτελέσματα της δημόσια χρηματοδοτούμενης έρευνας ευρέως διαθέσιμα, το ΕΠΣΕΤ αναπτύσσει βιώσιμες υποδομές (ψηφιακές βιβλιοθήκες, ψηφιακά αποθετήρια κ.ά.), οι οποίες διευκολύνουν την Ανοικτή Πρόσβαση, πολλαπλασιάζουν την αξία του ψηφιακού περιεχομένου και το καθιστούν επαναχρησιμοποιήσιμο. Παράλληλες δράσεις έχουν στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σχετικά με τις πολιτικές ανοικτής πρόσβασης στο ψηφιακό περιεχόμενο (π.χ. www.openaccess.gr).
Ο δικτυακός τόπος του ΕΠΣΕΤ (www.epset.gr) κλείνει ήδη έναν χρόνο λειτουργίας και αποτελεί την κεντρική πύλη εισόδου σε μια ερευνητική υποδομή εθνικής κλίμακας που δίνει ελεύθερη πρόσβαση σε πηγές επιστημονικού περιεχομένου, για ποικιλία χρηστών, ακαδημαϊκούς, φοιτητές, ερευνητές και το σύνολο των πολιτών. Η απλότητα στην πλοήγηση, η λειτουργικότητα και η αποτελεσματική ενσωμάτωση των διαθέσιμων ψηφιακών εργαλείων και υπηρεσιών εξειδικευμένης αναζήτησης σε επιστημονικό περιεχόμενο αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά του.
Μέσα από το epset.gr, oι χρήστες του ελληνικού διαδικτύου αποκτούν ενιαία πρόσβαση σε δεκάδες εκατομμύρια ψηφιακές σελίδες ηλεκτρονικών αποθετηρίων, περιοδικών και ψηφιακών βιβλιοθηκών με υλικό από όλες τις επιστήμες: μεταξύ αυτών ένας πλούσιος κατάλογος ερευνητικών δεδομένων και μεταδεδομένων, το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών, βιβλία, μελέτες, επιστημονικές δημοσιεύσεις, πλούσιες συλλογές εκπαιδευτικού υλικού και οπτικοακουστικές εφαρμογές. Ο δικτυακός τόπος είναι διαθέσιμος και στην αγγλική γλώσσα, διευρύνοντας έτσι την πρόσβαση από τη διεθνή κοινότητα στην ελληνική επιστημονική παραγωγή.
Στα Ηλεκτρονικά Αποθετήρια του ΕΠΣΕΤ περιλαμβάνονται περισσότερες από 4.500.000 ηλεκτρονικές σελίδες με υλικό από όλες τις επιστήμες. Μέσα από τα αποθετήρια μπορεί κανείς να αποκτήσει ελεύθερη πρόσβαση σε πλούσιο αρχείο ερευνητικών δεδομένων και μεταδεδομένων, διδακτορικές διατριβές, βιβλία, μελέτες, επιστημονικές δημοσιεύσεις, εκπαιδευτικό υλικό, ανοικτό λογισμικό και οπτικοακουστικές εφαρμογές.
Οι Ηλεκτρονικές Εκδόσεις στο ΕΠΣΕΤ περιλαμβάνουν ηλεκτρονικά επιστημονικά περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης. Το σύνολο των παλαιότερων τευχών έχει ψηφιοποιηθεί και διατίθεται με αναζήτηση και ελεύθερη πρόσβαση. Σήμερα, οι επισκέπτες έχουν πρόσβαση σε περισσότερα από 2.600 επιστημονικά άρθρα κυρίως από τον χώρο των Ανθρωπιστικών Επιστημών.
Οι Ψηφιακές Βιβλιοθήκες που φιλοξενούνται στα υπολογιστικά συστήματα του ΕΠΣΕΤ περιλαμβάνουν πλούσιες συλλογές πολιτιστικής και εκπαιδευτικής αξίας που προέρχονται από βιβλιοθήκες της χώρας.
Οι ψηφιακοί διαδραστικοί χώροι στην ενότητα "Διαδραστικός Πολιτισμός" έχουν αναπτυχθεί από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) σε συνεργασία με πολιτιστικούς φορείς και προσφέρουν στους χρήστες μία ολοκληρωμένη εμπειρία περιήγησης σε σημαντικά ελληνικά πολιτιστικά μνημεία και ιστορικούς χώρους.
Το ΕΚΤ αξιοποιεί το επιστημονικό περιεχόμενο που συγκεντρώνει, και με προηγμένα πληροφοριακά συστήματα, διαδικασίες και οργανωτικές δομές που αναπτύσσονται ως μέρος του ΕΠΣΕΤ, παρουσιάζει δεδομένα και καθιερωμένους Δείκτες Έρευνας που συνδέονται με την ελληνική ερευνητική δραστηριότητα. Στόχος είναι η συγκέντρωση στοιχείων και η παροχή ολοκληρωμένης πληροφορίας για τις ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις, τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν την έρευνα και τεχνολογία, τις εθνικές επιδόσεις στην καινοτομία, και γενικότερα την ελληνική ερευνητική δραστηριότητα σε όλο τον κύκλο ζωής της και τις ποικίλες πτυχές της.
Σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, το ΕΚΤ προωθεί μεγάλο όγκο του επιστημονικού και πολιτιστικού αποθέματος που συλλέγει, στην ευρωπαϊκή ψηφιακή βιβλιοθήκη Europeana, με στόχο την ανάδειξη του ελληνικού ψηφιακού πολιτιστικού περιεχομένου. Παράλληλα, συμμετέχει σε σημαντικές διεθνείς πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της Ανοικτής Πρόσβασης, όπως: στα έργα OpenAIRE και OpenAIREplus για τη διάθεση των αποτελεσμάτων της ευρωπαϊκής έρευνας, και στο DARTEurope, την ευρωπαϊκή πύλη για τη διάθεση των διδακτορικών διατριβών με Ανοικτή Πρόσβαση.
Εργαλεία Ενιαίας Αναζήτησης
Οpenarchives.gr: αναζήτηση στις ελληνικές ψηφιακές συλλογές
http://www.openarchives.gr
Η μηχανή αναζήτησης openarchives.gr πραγματοποιεί ταυτόχρονη αναζήτηση σε 62 ελληνικές ψηφιακές βιβλιοθήκες και ακαδημαϊκά αποθετήρια. Πρόκειται για ένα πολύτιμο εργαλείο αναζήτησης που εξυπηρετεί χιλιάδες χρήστες, προσφέροντας ενιαία πρόσβαση στη πολιτιστική παραγωγή ποικίλων οργανισμών, στις ελληνικές ψηφιακές βιβλιοθήκες και ιδρυματικά αποθετήρια.
Οι χρήστες μπορούν να πραγματοποιήσουν ταυτόχρονη αναζήτηση σε ψηφιακές βιβλιοθήκες που περιέχουν έγγραφα όπως διπλωματικές εργασίες, διδακτορικές διατριβές ή επιστημονικές δημοσιεύσεις με ποικίλα θέματα όπως Μουσική, Οικονομικά ή marketing. Το ευρετήριό του openarchives.gr περιέχει 429.777 έγγραφα και ενημερώνεται καθημερινά με νέες καταχωρήσεις.
H Aργώ
http://argo.ekt.gr
Η Αργώ επιτυγχάνει ταυτόχρονη αναζήτηση σε ανοικτά βιβλιογραφικά δεδομένα που διατίθενται από βιβλιοθήκες της Ελλάδας και του εξωτερικού. Πρόκειται για μια εφαρμογή που αναπτύχθηκε από το ΕΚΤ και αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για την καταλογογράφηση από τις βιβλιοθήκες, δεδομένου ότι τους επιτρέπει να εξάγουν βιβλιογραφικές έγγραφές και να τις εντάσσουν, μετά από απαραίτητη επεξεργασία, στους καταλόγους τους.
- Αναζήτηση σε 97 βάσεις δεδομένων στην Ελλάδα και στον κόσμο
Εθνικός Συλλογικός Κατάλογος Επιστημονικών Περιοδικών
http://www.ekt.gr/eskep
Σε νέο διαδικτυακό περιβάλλον λειτουργεί πλέον ο Εθνικός Συλλογικός Κατάλογος Επιστημονικών Περιοδικών που αναπτύσσει και διαθέτει το ΕΚΤ. Στον κατάλογο παρουσιάζονται, σε ενιαία μορφή, τα βιβλιογραφικά δεδομένα των επιστημονικών περιοδικών (έντυπων και ηλεκτρονικών) που διαθέτουν οι ελληνικές βιβλιοθήκες στις συλλογές τους. Παρέχονται πολλαπλές δυνατότητες αναζήτησης και πλοήγησης, ενώ για κάθε τίτλο περιοδικού δίνονται τα στοιχεία των βιβλιοθηκών που το διαθέτουν. Στο ίδιο περιβάλλον λειτουργεί και το ανανεωμένο Σύστημα Διαδανεισμού Βιβλιοθηκών, το οποίο χρησιμοποιούν οι βιβλιοθήκες - μέλη του Εθνικού Δικτύου Επιστημονικών και Τεχνολογικών Βιβλιοθηκών (ΕΔΕΤΒ), για την άμεση παραγγελία άρθρων περιοδικών, για λογαριασμό των χρηστών τους.
- συμμετέχουν 230 βιβλιοθήκες διαφόρων τύπων (ακαδημαϊκές, ερευνητικών ιδρυμάτων, νοσοκομείων, ειδικές, κ.ά.)
-
30.500 τίτλοι επιστημονικών περιοδικών
Υπηρεσίες Ηλεκτρονικών Εκδόσεων
Οι ηλεκτρονικές εκδόσεις στο ΕΠΣΕΤ είναι αποτέλεσμα επιτυχημένων συνεργασιών του φορέα με Έλληνες επιστημονικούς εκδότες διεθνούς κύρους στις Ανθρωπιστικές, Κοινωνικές και Θετικές Επιστήμες.
Αντλώντας από την τεχνογνωσία και την πολυετή εμπειρία του φορέα στις ηλεκτρονικές υποδομές και την οργάνωση της πληροφορίας, οι υπηρεσίες ePublishing του ΕΚΤ θέτουν ως στόχο την υποστήριξη της μετάβασης έγκριτων επιστημονικών εκδόσεων σε δικτυακό περιβάλλον λειτουργίας, την ανάπτυξη νέων, αμιγώς ηλεκτρονικών, έγκριτων επιστημονικών περιοδικών, και την οργάνωση της εκδοτικής διαδικασίας στο διαδίκτυο, σύμφωνα με διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα.
Σε όλα τα στάδια της εκδοτικής δραστηριότητας -από την ψηφιοποίηση μέχρι την δημοσιότητα, το ΕΚΤ ePublishing παρέχει σειρά από υπηρεσίες που εμπλουτίζονται ακολουθώντας τις εξελίξεις στον χώρο της ηλεκτρονικής ακαδημαϊκής επικοινωνίας.
Οι παραδειγματικές αυτές δράσεις και πρωτοβουλίες στις ηλεκτρονικές εκδόσεις απορρέουν από τον θεσμικό ρόλο του ΕΚΤ για την συγκέντρωση, ανοικτή διάθεση και προβολή της επιστημονικής παραγωγής της χώρας, καθώς και το όραμα του φορέα να συμβάλει ουσιαστικά στη μετάβαση της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας σε νέα μοντέλα ψηφιακής έρευνας (e-science) με όχημα την τεχνολογία.
Σε αυτή την κατεύθυνση, το ΕΚΤ ePublishing υποστηρίζει τις έγκριτες εκδόσεις που επιλέγουν τη μετάβαση σε ηλεκτρονική έκδοση σύμφωνα με μοντέλα ανοικτής πρόσβασης, και επεκτείνει ολοένα το δίκτυο συνεργασιών του με έγκριτους επιστημονικούς εκδότες.
Στο πλαίσιο των ηλεκτρονικών εκδόσεων του ΕΠΣΕΤ, μέχρι σήμερα έχουν ψηφιοποιηθεί δεκάδες τόμοι από το πλούσιο αρχείο των περιοδικών και οι εκδότες απέκτησαν τη δυνατότητα διαδικτυακής διαχείρισης των εκδοτικών διαδικασιών τους μέσω του ανοικτού λογισμικού OJS (Open Journal Systems) που το ΕΚΤ παρέχει.
Σήμερα, ο δικτυακός τόπος του ΕΠΣΕΤ φιλοξενεί 8 έγκριτα επιστημονικά περιοδικά ανοικτής πρόσβασης –εκδόσεις που ακολουθούν διαδικασίες επιστημονικής αξιολόγησης και ευρετηριάζονται σε διεθνείς βάσεις δεδομένων– και 2 επιστημονικές περιοδικές ενημερωτικές εκδόσεις.
Οι παραπάνω εκδόσεις επιλέγονται για ευρετηριασμό από διεθνούς κύρους ακαδημαϊκά ευρετήρια, όπως το Directory of Open Access Journals, το ISI, το Scopus και το Google Scholar. Συνολικά, οι χρήστες, ειδικοί αλλά και ευρύ κοινό, αποκτούν ανοικτή πρόσβαση σε περίπου 2.600 επιστημονικά άρθρα σε τουλάχιστον πέντε γλώσσες.
Οι ηλεκτρονικές εκδόσεις στο ΕΠΣΕΤ εμπλουτίζονται συνεχώς με νέα τεύχη, δημοσιεύσεις και τίτλους περιοδικών. Το ΕΚΤ διευρύνει τις συνεργασίες του με επιστημονικούς εκδότες που δραστηριοποιούνται και στις κοινωνικές και θετικές επιστήμες.
Σύντομα θα ξεκινήσει ένα νέο περιοδικό για την "Προσχολική και Σχολική Εκπαίδευση", σε συνεργασία με το Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Πανεπιστημίου Κρήτης, καθώς και το περιοδικό "Mediterranean Marine Science" του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (EΛΚΕΘΕ), ενός ιδιαίτερα σημαντικού περιοδικού που εκδίδεται από το 2000.
Τα περιοδικά προσελκύουν περισσότερους από 45.000 μοναδικούς χρήστες τον χρόνο (στοιχεία 2012), που προέρχονται από τουλάχιστον 130 χώρες στον κόσμο. Είναι δε αξιοσημείωτο ότι σε πολλές περιπτώσεις η επισκεψιμότητα από το εξωτερικό φθάνει ή και ξεπερνά τα επίπεδα της επισκεψιμότητας από την Ελλάδα, αποδεικνύοντας τη διεθνή απήχηση που μπορεί να έχει η επιστημονική έρευνα στη χώρα μας.
Το ψηφιακό περιβάλλον ηλεκτρονικών εκδόσεων του ΕΚΤ που θα είναι διαθέσιμο από τον Ιανουάριο 2013, θα παρέχει ενιαία πρόσβαση στις επιστημονικές εκδόσεις που εκδίδει το ΕΚΤ σε συνεργασία με τους επιστημονικούς φορείς, αποτελώντας έναν δυναμικό χώρο που επεκτείνει όχι μόνο τις υπηρεσίες που προσφέρει το ΕΚΤ, αλλά και τον αριθμό των επιστημονικών εκδόσεων (περιοδικά, βιβλία, πρακτικά συνεδρίων) της χώρας που διατίθενται με ανοικτή πρόσβαση, και την προβολή και δυνατότητα αναζήτησής τους από ένα μοναδικό δικτυακό τόπο.
Tα Περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης (με αξιολόγηση)
 |
Historein/Iστορείν http://www.historeinonline.org
|
 |
Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας http://www.deltionchae.org
|
 |
O Ερανιστής http://www.eranistes.org
|
 |
Μνήμων http://www.mnimon.gr
|
 |
Μακεδονικά http://www.makedonikajournal.org
|
 |
Βυζαντινά Σύμμεικτα http://www.byzsym.org
|
 |
The Historical Review/La Revue Historique http://www.historicalreview.org
|
 |
Τεκμήρια http://www.tekmeria.org
|
Οι Ενημερωτικές Περιοδικές Εκδόσεις
 |
Ενημερωτικό Δελτίο ΙΝΕ/ΕΙΕ http://www.ine-newsletter.org
|
 |
Τετράδια Εργασίας ΙΝΕ/EIE http://www.ine-notebooks.org
|
Τα Ηλεκτρονικά Αποθετήρια
Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών
http://www.didaktorika.gr
Από τα ψηφιακά αποθετήρια που αναπτύσσονται στο ΕΠΣΕΤ ξεχωρίζει σε κλίμακα το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (ΕΑΔΔ). Οι διδακτορικές διατριβές των Ελλήνων επιστημόνων, μια σημαντική πηγή γνώσης με πολύτιμο ελληνικό ψηφιακό περιεχόμενο, βρίσκονται συγκεντρωμένες σε έναν κεντρικό δικτυακό τόπο.
Πρόκειται για την ηλεκτρονική "στέγη" του Εθνικού Αρχείου Διδακτορικών Διατριβών (ΕΑΔΔ), του οποίου τη θεσμική ευθύνη συγκρότησης και διατήρησης έχει το ΕΚΤ. Δεδομένης της σημασίας και της μοναδικότητας του ΕΑΔΔ, το ΕΚΤ μεριμνά ώστε η συλλογή και διάθεση του πολύτιμου αυτού αρχείου να γίνεται με τον πλέον σύγχρονο τρόπο, ενσωματώνοντας τις δυνατότητες των νέων Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας.
Με σκοπό τη διατήρηση αυτού του σημαντικού αποθέματος επιστημονικής γνώσης, αλλά και τη διάθεσή του στην επιστημονική κοινότητα, το ΕΚΤ μετέφερε, μετά από μαζικές ψηφιοποιήσεις διατριβών, το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών σε υποδομή ηλεκτρονικού αποθετηρίου, ώστε να εξασφαλίζεται η αναζήτηση και η ανάκτηση των διατριβών με τρόπο φιλικό στον χρήστη, η μακροχρόνια διατήρηση των διατριβών, καθώς και η διαλειτουργικότητα με διεθνή αποθετήρια και μηχανές αναζήτησης. Eκτός από τη δυνατότητα ξεφυλλίσματος και εκτύπωσης, οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα αποθήκευσης της διατριβής σε μορφή pdf, μετά από την αποδοχή των σχετικών όρων χρήσης.
- 29.000 βιβλιογραφικές εγγραφές διατριβών, με δυνατότητες αναζήτησης και πλοήγησης
- για περισσότερες από 19.500 διατριβές παρέχεται πρόσβαση στο πλήρες κείμενο
- 3.300.000 ψηφιοποιημένες σελίδες
Ήλιος: Αποθετήριο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
http://helios-eie.ekt.gr
Το Αποθετήριο Ήλιος αποτελεί υποδομή οργανωμένου ψηφιακού περιεχομένου που παρέχει ανοικτή διαδικτυακή πρόσβαση στο πλούσιο επιστημονικό έργο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Ο Ήλιος αναπτύσσεται από το ΕΚΤ σύμφωνα με διεθνή πρότυπα και περιλαμβάνει ψηφιακό περιεχόμενο από διάφορους επιστημονικούς κλάδους. Στην ανανεωμένη του μορφή παρέχει εξελιγμένα εργαλεία αναζήτησης, πλοήγησης και ελεύθερης πρόσβασης στις ψηφιακές συλλογές του, καθώς και υπηρεσίες, κατόπιν εγγραφής, που απευθύνονται σε ερευνητές (π.χ. αυτοαρχειοθέτηση) αλλά και στο ευρύ κοινό.
- 5.800 εγγραφές
- 1.800 αρχεία πλήρους κειμένου
- 550 αρχεία βίντεο
Πανδέκτης
http://pandektis.ekt.gr
Οι ψηφιακές συλλογές του αποθετηρίου Πανδέκτης περιλαμβάνουν επιστημονικό και ερευνητικό υλικό του ΕΙΕ στους τομείς των Ανθρωπιστικών Επιστημών, της Ιστορίας και του Πολιτισμού. Πρόκειται για συλλογές που τεκμηριώθηκαν από ερευνητές του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών (Τμήματα Νεοελληνικών Ερευνών, Βυζαντινών Ερευνών, Ελληνικής & Ρωμαϊκής Αρχαιότητας), ψηφιοποιήθηκαν και διατίθενται από το EKT.
- 11 συλλογές
- 40.000 εγγραφές
- 25.000 τεκμήρια με πλήρες περιεχόμενο
Ψηφιακή Ζωφόρος του Παρθενώνα (Αποθετήριο)
http://repository.parthenonfrieze.gr/
Το Αποθετήριο της Ζωφόρου του Παρθενώνα παρουσιάζει ένα μοναδικό έργο τέχνης που αξιοποιεί τις τεχνολογίες του Διαδικτύου για την ανάδειξη και προβολή πολιτιστικού περιεχομένου. Το αποθετήριο αναπτύχθηκε από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) και την Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού. Το αποθετήριο συμπληρώνει τον δικτυακό τόπο www.parthenonfrieze.gr για την ψηφιακή αναπαράσταση της ζωφόρου του Παρθενώνα, και απευθύνεται τόσο στους ειδικούς επιστήμονες όσο και στο ευρύτερο κοινό.
- 120 φωτογραφίες λίθων, πλοήγηση ανα: αριθμό, θεματική κατηγορία, μουσείο, πλευρές της ζωοφόρου
- 21 παιχνίδια & 3 εκπαιδευτικά έντυπα
Οι Ψηφιακές Βιβλιοθήκες
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Έργων ΕΠΕΑΕΚ & ΕΠΕΔΒΜ
http://repository.edulll.gr
Η βιβλιοθήκη συγκεντρώνει πολύτιμο περιεχόμενο για εκπαιδευτικούς και μαθητές, σε μια ενιαία πλατφόρμα. Πρόκειται για υλικό που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων ΕΠΕΑΕΚ Ι και ΙΙ, το οποίο συνεχίζει να εμπλουτίζεται με υλικό που παράγεται στο πλαίσιο του Ε.Π. "Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση" (2007-2013). Δίνεται έτσι για πρώτη φορά, η δυνατότητα για την ευρύτερη πρακτική αξιοποίηση και προβολή του υλικού αυτού σε μαθητές, εκπαιδευτικούς, επιστήμονες, ερευνητές, αλλά και σε όλους τους πολίτες.
- 1.200 βιβλιογραφικές εγγραφές πλήρους κειμένου και εικόνας
- Περισσότερα από 1.600 ψηφιακά αρχεία - 10 τύποι περιεχομένου
Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Σερρών & Λιβαδειάς
http://ebooks.serrelib.gr
http://ebooks.liblivadia.gr
Ελεύθερη πρόσβαση σε βιβλία, συλλογές και εφημερίδες, με σημαντική εκπαιδευτική και πολιτιστική αξία, παρέχονται στις Ψηφιακές Βιβλιοθήκες των Δημόσιων Βιβλιοθηκών Σερρών και Λιβαδειάς. Το υλικό αυτό διατίθεται στο Διαδίκτυο σε φιλικό περιβάλλον πλοήγησης και ανάγνωσης, όχι μόνο στους χρήστες της βιβλιοθήκης, αλλά και σε εκπαιδευτικούς, επιστήμονες, ερευνητές, φοιτητές, μαθητές και το ευρύ κοινό.
- 732 τεκμήρια
- 185.000 σελίδες
ABEKT e-opac
http://www.abekt.gr/eopac
Η νέα διαδικτυακή υπηρεσία ABEKT e-opac συνδυάζει τα χαρακτηριστικά ενός παραδοσιακού OPAC (Online Public Access Catalogue) βιβλιοθήκης και μιας εφαρμογής για τη διαχείριση και τη διάθεση πλήρους ψηφιακού περιεχομένου. Με τη χρήση του ABEKT e-opac, η βιβλιοθήκη μπορεί να διαχειριστεί και να διαθέσει στο κοινό επεξεργασμένες βιβλιογραφικές εγγραφές, οι οποίες διασυνδέονται με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενο.
Οι χρήστες της βιβλιοθήκης έχουν, έτσι, τη δυνατότητα να εντοπίσουν το υλικό που τους ενδιαφέρει και να πλοηγηθούν διαδικτυακά στο ψηφιακό υλικό μέσα από ένα ευέλικτο και ιδιαίτερα φιλικό περιβάλλον. Με το ABEKT e-opac διατίθενται ήδη, πιλοτικά, οι ψηφιακές συλλογές των Δημόσιων Κεντρικών Βιβλιοθηκών Κόνιτσας, Λιβαδειάς, Μυτιλήνης, Ρεθύμνου και Σερρών.
- 1.518 βιβλιογραφικές εγγραφές
- 2.429 τεκμήρια
- 747.532 σελίδες περιεχομένου
Διαδραστικός Πολιτισμός
Η ζωφόρος του Παρθενώνα
http://www.parthenonfrieze.gr
Η ζωφόρος του Παρθενώνα, ένα μοναδικό έργο τέχνης, παρουσιάζεται σε έναν δικτυακό τόπο που αξιοποιεί τις τεχνολογίες του Διαδικτύου για την ανάδειξη και προβολή πολιτιστικού περιεχομένου. Η εφαρμογή, η οποία αναπτύχθηκε από τον Τομέα Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), απευθύνεται τόσο στους ειδικούς επιστήμονες όσο και στο ευρύτερο κοινό, ενώ διαθέτει και ψηφιακά διαδραστικά παιχνίδια για παιδιά. Σε αυτήν έχουν συγκεντρωθεί και υπομνηματιστεί στην ελληνική και αγγλική γλώσσα φωτογραφίες, υψηλής ευκρίνειας, όλων των σωζόμενων λίθων της ζωφόρου του Παρθενώνα.
Αθηνά, η Θεά της Ακρόπολης
http://www.acropolis-athena.gr
Μέσα από εικονική περιήγηση στο μουσείο της Ακρόπολης, ο επισκέπτης έχει την δυνατότητα να γνωρίσει τις διάφορες υποστάσεις της θεάς Αθηνάς καθώς και το Μουσείο Ακρόπολης. Η εφαρμογή δημιουργήθηκε από την Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης σε συνεργασία με το Μουσείο Ακρόπολης, με τη χορηγία του Ιδρύματος Μποδοσάκη, και λειτουργεί στα πληροφοριακά συστήματα του ΕΚΤ.
Δείκτες Ελληνικής Επιστημονικής & Ερευνητικής Δραστηριότητας
Η συγκέντρωση αξιόπιστων στοιχείων, στατιστικών πληροφοριών και η παραγωγή δεικτών που περιγράφουν την ελληνική επιστημονική και ερευνητική δραστηριότητα είναι μία τις κεντρικές δράσεις στο ΕΠΣΕΤ. Μέσα από το ψηφιακό περιβάλλον του www.ekt.gr/metrics οι επισκέπτες αποκτούν ανοικτή πρόσβαση σε:
- Βιβλιομετρικούς δείκτες που αποτυπώνουν τις επιδόσεις των ελληνικών επιστημονικών δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Η σειρά μελετών που καθιερώνει το ΕΚΤ προκύπτει από την εφαρμογή έγκυρων, διεθνώς αποδεκτών, μεθοδολογικών προσεγγίσεων στη βιβλιομετρική ανάλυση, και παρουσιάζουν καθιερωμένους βιβλιομετρικούς δείκτες που χρησιμοποιούνται για την παρουσίαση του επιστημονικού έργου μιας χώρας. Οι μελέτες για τις ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις αποτυπώνουν τις επιδόσεις του ελληνικού ερευνητικού συστήματος συγκρίνοντάς το με αυτό των χωρών της ΕΕ και του ΟΟΣΑ, αναδεικνύουν τη θέση της Ελλάδας στο διεθνές περιβάλλον, προσδιορίζουν επιστημονικές περιοχές "αριστείας" και εντοπίζουν εθνικά και πολυεθνικά δίκτυα μεταξύ επιστημονικών κλάδων.
- Εθνικά στατιστικά στοιχεία για την Έρευνα, την Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία. Το ΕΚΤ υλοποιεί με απόφαση της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας τη συλλογή και επεξεργασία των στατιστικών στοιχείων για την Έρευνα, την Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία (Δείκτες ΕΤΑΚ). Περιλαμβάνονται στοιχεία για την κρατική χρηματοδότηση για δραστηριότητες Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, τους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους που αφιερώνονται για την υλοποίησή τους, τις καινοτομικές επιδόσεις των ελληνικών επιχειρήσεων, την ανάπτυξη επιστημονικών περιοχών αιχμής κ.α. Η συλλογή των στοιχείων γίνεται ηλεκτρονικά μέσω του δικτυακού τόπου http://www.ekt.gr/metrics και υποστηρίζεται από πληροφοριακό σύστημα που αναπτύσσει το ΕΠΣΕΤ με μηχανισμούς ολοκληρωμένης διαχείρισης δεδομένων. Οι διαδικασίες για τη συλλογή και επεξεργασία των στοιχείων βασίζονται στις κοινοτικές οδηγίες ώστε να μπορούν να τροφοδοτήσουν την Eurostat με αξιόπιστα δεδομένα για την υλοποίηση ερευνητικών πολιτικών στη χώρα μας.
- Ειδικές Εκθέσεις (Intelligent Reports). Με στόχο να προσφέρουν απαντήσεις σε σημαντικά ερωτήματα που συνδέονται με τις επιδόσεις των Ελλήνων ερευνητών, τις γεωγραφικές και θεματικές περιοχές αριστείας, αλλά και σε ειδικά ζητήματα που προκύπτουν από τρέχουσες εξελίξεις, οι ειδικές εκθέσεις του ΕΚΤ αξιοποιούν τα στοιχεία που συλλέγει και διατηρεί ο φορέας μέσα από τις ποικίλες δράσεις του. Συμβάλλουν έτσι στη δημιουργία κρίσιμου αριθμού διαθέσιμων δεδομένων που θα επιτρέψει την άσκηση πολιτικών στη βάση στοιχείων (evidence based policy) στοv χώρο της Έρευνας, της Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας αλλά και την επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων αυτών για πολλαπλούς σκοπούς.
- Σύγχρονα Συστήματα Διαχείρισης της Πληροφορίας για την Ερευνητική Δραστηριότητα (Current Research Information Systems - CRIS). Τα συστήματα CRIS έρχονται να καλύψουν την ανάγκη για ένα αξιόπιστο σύστημα, που ακολουθεί διεθνή πρότυπα συμβατότητας και διαλειτουργικότητας δεδομένων σε διακρατικό επίπεδο και διαχειρίζεται το σύνολο της πληροφορίας για την ερευνητική δραστηριότητα σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής της. Ιδιαίτερη έμφαση αποδίδεται στην καταγραφή των αποτελεσμάτων της ερευνητικής δραστηριότητας (δημοσιεύσεις, πατέντες, ερευνητικά δεδομένα) και τη σύνδεσή τους με το περιβάλλον από το οποίο αυτά προέρχονται (ερευνητές, οργανισμοί, χρηματοδοτούμενα προγράμματα και έργα, ερευνητικές υποδομές, υπηρεσίες). Στο πλαίσιο του ΕΠΣΕΤ έχει δρομολογηθεί η ανάπτυξη συστημάτων CRIS για εφαρμογή στα ελληνικά ΑΕΙ, ΤΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα ενώ ταυτόχρονα προβλέπεται κεντρική λειτουργία στο ΕΚΤ για τη συσσώρευση στοιχείων από τα επιμέρους συστήματα.
Μερικές από τις εκδόσεις του ΕΚΤ που διατίθενται στο metrics είναι οι ακόλουθες: α) Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις 1996-2010: Βιβλιομετρική ανάλυση ελληνικών δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, β) Ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις 1993-2008: Βιβλιομετρική ανάλυση ελληνικών δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, γ) Τομέας Βιοεπιστημών: Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις 2000-2010, δ) Τομέας Φυσικών Επιστημών: Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις 2000-2010, ε) 5 years of Excellence in the European Research Area, 2007-2011, The case of Greece.
Ενημέρωση – Δικτύωση
Κέντρο Τύπου ΕΠΣΕΤ
Μέσα από τις σελίδες του "Κέντρου Τύπου" οι χρήστες αποκτούν τη δυνατότητα να ενημερώνονται σε τακτική βάση για τις επιμέρους δράσεις που αναπτύσσονται στο πλαίσιο του έργου. Η ενότητα "Νέα" προσφέρει συνεχή ενημέρωση σχετικά με τα αποτελέσματα του έργου, τις συλλογές που αναπτύσσονται, νέες ηλεκτρονικές εκδόσεις, νέες υπηρεσίες, πρακτικές, λογισμικά εργαλεία και την εξέλιξη των πληροφοριακών υποδομών.
Στο Κέντρο Τύπου του ΕΠΣΕΤ φιλοξενούνται και προκηρύξεις, διαβουλεύσεις του έργου, δελτία τύπου, φωτογραφίες, βίντεο και πληροφορίες για εκδηλώσεις. Στόχος της ενότητας είναι να ανταποκριθεί στην αναγκαιότητα για δημοσιοποίηση των δράσεων του έργου και διάχυση των αποτελεσμάτων του στο ευρύ κοινό με τρόπο κατανοητό και συστηματικό.
Ψηφιοθήκη ΕΠΣΕΤ
Η Ψηφιοθήκη του ΕΠΣΕΤ αναδεικνύει τη δημόσια εικόνα του έργου, προσφέροντας ανοικτή πρόσβαση σε πλήθος από εκδόσεις που περιγράφουν το ευρύτερο πλαίσιο στο οποίο αναπτύσσεται το ΕΠΣΕΤ, παρουσιάσεις που έλαβαν χώρα κατά την υλοποίηση δράσεων και μελέτες που αναλύουν τις συνθήκες ανάπτυξης του έργου και τους στόχους του. Περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία από εκδόσεις, παρουσιάσεις και μελέτες έργου για τις εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές σχετικά με το ψηφιακό περιεχόμενο, τις ερευνητικές υποδομές και την αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων, καθώς και υλικό που έχει παραχθεί στο πλαίσιο του έργου.
Κοινωνική Δικτύωση
Με σαφή προσανατολισμό στο περιεχόμενο που παράγεται από τους ίδιους τους χρήστες, σήμερα το ΕΠΣΕΤ αποκτά παρουσία στις σύγχρονες υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης και σχεδιάζει για τους επισκέπτες του εναλλακτικούς τρόπους ενημέρωσης και ενεργής συμμετοχής τους στο περιεχόμενο και τις δράσεις του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης.
- H σελίδα του ΕΚΤ στο Facebook ανανεώνεται καθημερινά με ειδήσεις, φωτογραφίες, βίντεο και πλούσιο υλικό από εκδηλώσεις και δράσεις του φορέα και καλωσορίζει τα σχόλια των φίλων του ΕΚΤ.
- Εκατοντάδες χρήστες "ακολουθούν" το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης στο Twitter ώστε να ενημερώνονται σε τακτική βάση όχι μόνο για τις εξελίξεις στον φορέα αλλά και για τη διεθνή ειδησεογραφία στον τομέα της Έρευνας και Καινοτομίας.
- Στο YouTube κανάλι του ΕΚΤ, οι επισκέπτες μπορούν να παρακολουθήσουν βίντεο για τις δραστηριότητες του φορέα αλλά και να ανακαλύψουν υποστηρικτικό υλικό για τις εφαρμογές που αναπτύσσονται.
Ποιοι είναι οι χρήστες του ΕΠΣΕΤ;
Τα πολλαπλά οφέλη που προκύπτουν από την υλοποίηση του Εθνικού Πληροφοριακού Συστήματος Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΠΣΕΤ) αφορούν ποικίλες ομάδες χρηστών. Σε εθνικό επίπεδο, σύμφωνα με τη μελέτη σκοπιμότητας του έργου, 3,5 εκατομμύρια πολίτες και ένα μεγάλο εύρος οργανισμών και φορέων στην εκπαίδευση, την έρευνα και τον πολιτισμό, πρόκειται να ωφεληθούν άμεσα από τη δημιουργία των νέων υπηρεσιών.
- Η ερευνητική και η ακαδημαϊκή κοινότητα, οι εκπαιδευτικοί φορείς και η δημόσια διοίκηση, η κοινότητα των βιβλιοθηκών είναι μερικοί από τους παραδοσιακούς χρήστες των υπηρεσιών που προσφέρει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και το ΕΠΣΕΤ (υπηρεσίες ηλεκτρονικών εκδόσεων, διαχείρισης ψηφιακού περιεχομένου, επιστημονικής πληροφόρησης, ανάπτυξης ηλεκτρονικών εργαλείων έρευνας, ηλεκτρονικών αποθετηρίων, τεκμηρίωσης της επιστημονικής παραγωγής κ.ά.).
- Καθώς αυξάνονται και τελειοποιούνται οι παρεχόμενες υπηρεσίες, οι χρήστες ολοένα πολλαπλασιάζονται. Οι ψηφιακές υπηρεσίες που σχεδιάζονται σήμερα στο ΕΠΣΕΤ απευθύνονται σε πλήθος από φορείς επιστήμης και πολιτισμού, όπως μουσεία, επιστημονικές εταιρείες, πολιτιστικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις. Σε τελικό επίπεδο, τα οφέλη των υπηρεσιών απολαμβάνουν το σύνολο των πολιτών (π.χ. μεμονωμένοι χρήστες, πολίτες, φοιτητές μαθητές), αποκτώντας ανοικτή πρόσβαση σε έγκριτο, ποιοτικό και επαναχρησιμοποιήσιμο ψηφιακό περιεχόμενο που συνθέτει την επιστημονική και πολιτιστική παραγωγή της χώρας.
Τεχνολογική Υποδομή στο ΕΠΣΕΤ
Η τεχνολογική υποδομή που υποστηρίζει το ΕΠΣΕΤ βρίσκεται στο σύγχρονο υπολογιστικό κέντρο (Datacenter) του ΕΚΤ, που σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς για τον ελληνικό χώρο, καθώς εκτός από την e-Υποδομή του ΕΚΤ, φιλοξενεί και τους κόμβους Hellas Grid Athena GEANT, ΠΙΘΟΣ και ViMA του (Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας), σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο.
Η e-Υποδομή που αναπτύσσεται εκεί συνολικά διαχειρίζεται τουλάχιστον 50TB πληροφορίας, περισσότερες απο 400.000 εγγραφές μεταδεδομένων, εκατοντάδες video μορφωτικών, επιστημονικών και ενημερωτικών εκδηλώσεων, και δεκάδες ψηφιακά αποθετήρια, βιβλιοθήκες, συλλογικούς καταλόγους, ηλεκτρονικά περιοδικά και βάσεις δεδομένων Έρευνας και Τεχνολογίας.
Η επιτυχημένη διαχείριση και οργάνωση τέτοιου όγκου πληροφορίας είναι αποτέλεσμα ενός πολυάσχολού Datacenter που ανάμεσα σε άλλα περιλαμβάνει: πλατφόρμα εκτέλεσης εικονικών μηχανών (ήδη από το 2007), φυσικούς εξυπηρετητές υψηλών επιδόσεων, συστήματα αποθήκευσης τύπου Storage Area Network, συστήματα ελέγχου, παρακολούθησης και διαχείρισης σε πραγματικό χρόνο, συστοιχίες συστημάτων και συνδυασμένου λογισμικού για αυτοματοποιημένη μαζική παράλληλη επεξεργασία ψηφιακών αρχείων, το Kέντρο Ψηφιοποίησης και Δικτυακή υποδομή που ενσωματώνει μηχανισμούς Disaster Recovery.
Ακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις και απαντώντας στις σημερινές ανάγκες, βρίσκεται σε εξέλιξη η υλοποίηση της νέας φάσης της e-Υποδομής, με στόχο την παροχή Software as a Service Cloud υπηρεσιών, εξειδικευμένων για οργάνωση, τεκμηρίωση και διάθεση ψηφιακού περιεχόμενου, υψηλής αξίας σε μεγάλη κλίμακα, με χαρακτηριστικά κλιμάκωσης, βιωσιμότητας και συμμόρφωσης στα απαιτούμενα ανοικτά διεθνή πρότυπα.
Ένα Πράσινο Datacenter
Οι αρχές της Πράσινης Πληροφορικής ελήφθησαν υπόψη κατά τη σχεδίαση και υλοποίηση του ΕΠΣΕΤ. Οι εφαρμογές της Πράσινης Πληροφορικής αποσκοπούν στο να ευθυγραμμίσουν την οικονομική βιωσιμότητα και τη βέλτιστη αποδοτικότητα των υποδομών, με την ανάγκη για μείωση του ενεργειακού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος της υποδομής στο φυσικό περιβάλλον. Τα πληροφοριακά συστήματα που αναπτύσσονται στο ΕΠΣΕΤ έχουν ως στόχο τη βέλτιστη διαχείριση ενεργειακών αναγκών με τρόπο που μεριμνά για το φυσικό περιβάλλον.
Στο Datacenter του ΕΚΤ αναπτύσσονται τεχνολογίες και λογισμικά φιλικά προς το περιβάλλον, όπως τεχνολογίες εικονικοποίησης (Virtualization) στην πληροφοριακή υποδομή, παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο της ενεργειακής κατανάλωσης και βελτίωση της ενεργειακής διαχείρισης του Datacenter.
Με τη χρήση των πλέον σύγχρονων μεθόδων για τη μείωση του PUE (Power Usage Effectiveness, δείκτης που εκφράζει την ενεργειακή απόδοση ενός Datacenter), το Datacenter του ΕΚΤ είναι ένα από τα πλέον σύγχρονα κέντρα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ο σωστός σχεδιασμός, η υλοποίηση κλειστού ψυχρού διαδρόμου στις σειρές των ικριωμάτων και η μελετημένη τοποθέτηση των κλιματιστικών μονάδων για την αποδοτικότερη διοχέτευση του ψυχρού αέρα, με το μικρότερο δυνατό κόστος, και το ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης της ενεργειακής κατανάλωσης είναι μερικές μόνο από τις ενέργειες που έχουν οδηγήσει σε πλήρη αναβάθμιση του Datacenter του ΕΚΤ.
Επιπλέον, με την εγκατάσταση ειδικού λογισμικού έγινε δυνατός ο υπολογισμός σε πραγματικό χρόνο του PUE και της ωφέλειας σε καταναλισκόμενη ενέργεια. Οι παραπάνω ενέργειες συνέβαλαν σημαντικά στη μείωση της καταναλισκόμενης ενέργειας και του κόστους λειτουργίας του Datacenter.
Συγκεκριμένα, το PUE εκτιμάται ότι μειώθηκε από 1,90 σε 1,69, κατά την περίοδο Μαΐου - Οκτωβρίου 2012, έχοντας ως αποτέλεσμα, σε ετήσια βάση, την εξοικονόμηση ενέργειας 116.428kWh, την εξοικονόμηση περίπου 11.600€ όσον αφορά το κόστος λειτουργίας, και την έκλυση 116 λιγότερων τόνων διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα.
Ο δείκτης PUE, σε συνδυασμό με επιπλέον πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή της Πράσινης Πληροφορικής στο EKT, επικαιροποιούνται δυναμικά και διατίθενται δημόσια σε πραγματικό χρόνο στον δικτυακό τόπο του ΕΠΣΕΤ.
Τα επόμενα βήματα: Υπηρεσίες Λογισμικού και Δικτύωσης για Ανοικτά Δεδομένα στον Πολιτισμό και την Επιστήμη
Με όραμα τη δημιουργία ενός ενιαίου ψηφιακού πολιτιστικού και ερευνητικού χώρου και με συνέπεια σε μία εξελικτική πορεία, στο πλαίσιο του ΕΠΣΕΤ σχεδιάζεται η βέλτιστη ενσωμάτωση δράσεων και υπηρεσιών λογισμικού που διευκολύνουν τη συγκέντρωση, τεκμηρίωση, διαχείριση και διατήρηση ανοικτού περιεχομένου και δημοσίων δεδομένων.
Οι υπηρεσίες που σχεδιάζονται σήμερα, απευθύνονται στην ελληνική κοινότητα βιβλιοθηκών, αρχείων και μουσείων, και ευρύτερα σε πλήθος πολιτιστικών φορέων, για να προσφέρουν ολοκληρωμένες λύσεις που συντελούν στη δημιουργία και συσσώρευση ανοικτού, τεκμηριωμένου και προτυποποιημένου ψηφιακού περιεχομένου.
Τα διαλειτουργικά αποθετήρια και οι βιβλιοθηκονομικές εφαρμογές που θα αναπτυχθούν σε αυτήν την κατεύθυνση βασίζονται στο εξελισσόμενο μοντέλο του SaaS (Software as a Service) και σε δικτυακές εφαρμογές λογισμικού (Cloud), λύσεις που, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, μειώνουν την ενεργειακή κατανάλωση και αυξάνουν την αποδοτικότητα των συνδρομητικών εφαρμογών.
Στην ίδια κατεύθυνση, και με στόχο να καταστεί το ελληνικό ψηφιακό περιεχόμενο ευρέως επαναχρησιμοποιήσιμο στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό και την επιστήμη, έχουν δρομολογηθεί δράσεις για τη δημιουργία του ελληνικού συστήματος reference index, ευρετηρίου ελληνικών επιστημονικών εκδόσεων στους τομείς των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών και των Επιστημών Υγείας, ενιαίου κατάλογου Ανοικτών Δεδομένων στον Πολιτισμό και την Επιστήμη και καταλόγου Ανοικτών Βιβλιογραφικών Δεδομένων.