Κτίριο και Ιστορία

Στην πρώτη Επετηρίδα του Βασιλικού Ιδρύματος Ερευνών (ΒΙΕ), όπως λεγόταν τότε το EIE, η οποία εκδόθηκε το 1959, αναφέρεται:

« Η επιθυμία του Ιδρύματος είναι να εξασφαλισθή δια την Ελλάδα ερευνητικόν κέντρον περιλαμβάνον κατά κύριον μεν λόγον πλήρη Βιβλιοθήκην περιοδικών, με όλας τας ευκολίας τας οποίας διαθέτει προς τον σκοπόν της μελέτης η σύγχρονος τεχνική, επικουρικώς δε δύο σημαντικάς ερευνητικάς μονάδας, εκ των οποίων η μία είναι προσανατολισμένη προς τας λεγομένας Θετικάς Επιστήμας, και η άλλη προς τας λεγομένας Ηθικάς Επιστήμας».

Πρωταρχική σκέψη των ιδρυτών του ΒΙΕ, με προεξάρχοντα τον Κ.Θ. Δημαρά, ήταν η δημιουργία μιας Βιβλιοθήκης διεθνών επιστημονικών περιοδικών εκδόσεων και βιβλίων, προκειμένου να καλυφθεί η ανάγκη για επιστημονική πληροφόρηση και συνεχή πρόσβαση σε επιστημονικά δεδομένα. H Bιβλιοθήκη ονομάσθηκε, σε ειδική τελετή στις 17 Φεβρουαρίου 1993, Bιβλιοθήκη "K.Θ. Δημαρά", στη μνήμη του εμπνευστή της και ενός από τους ιδρυτές του Eθνικού Iδρύματος Eρευνών.

Η δομή και οι βασικές αρχές λειτουργίας της Βιβλιοθήκης βασίστηκαν σε επιστημονικά βιβλιοθηκονομικά δεδομένα, πρωτοποριακά για την εποχή εκείνη.

Η μελέτη του κτιρίου ανατέθηκε από το ΔΣ του ΒΙΕ στους αρχιτέκτονες Δημήτρη Πικιώνη καθηγητή, και Κωσταντίνο Δοξιάδη πολεοδόμο, οι οποίοι αφιερώνουν στο τεύχος της προμελέτης του κτιρίου του 1962, 60 σελίδες για τη βιβλιοθήκη.
 
Το κτίριο θεμελιώθηκε στις 10.05.1965 πανηγυρικά και η παραλαβή του έγινε τον Οκτώβριο του 1968.

"Το κτήριο του EIE παρείχε στη δημόσια αρχιτεκτονική του τόπου ένα από τα βασικά της μορφολογικά παραδείγματα. Πρόκειται για μια ορθολογική και εύκολα γενικεύσιμη προσέγγιση κοινωφελούς κατασκευής. Χωρίς ιδιαίτερες αισθητικές ή συμβολικές ανησυχίες, ο θετικισμός του Δοξιάδη αποτελεί μια από τις πειστικότερες εφαρμογές της νεωτερικότητας που ήθελε τη μορφή να ακολουθεί τη λειτουργία. Θεωρείται ένα από τα καλύτερα κτήρια του Μοντέρνου Κινήματος της Αθήνας και συγκαταλέγεται στα αντιπροσωπευτικότερα πρότυπα της διεθνούς αρχιτεκτονικής της μεταπολεμικής περιόδου στη χώρα μας".  (Σ. Τσιλένης)

Σε  έγγραφό του ΒΙΕ του 1968 αναφέρεται ότι η Βιβλιοθήκη περιλαμβάνει 2.500 τίτλους περιοδικών και η σημασία της είναι «έκδηλος» διότι λαμβάνει μορφή Κέντρου Τεκμηριώσεως (Documentation Centre).

Τα κυρίαρχα στοιχεία στην Βιβλιοθήκη είναι οι ξύλινες επενδύσεις, τα ξύλινα κιγκλιδώματα του εξώστη και τα έπιπλα, και ο φυσικός φωτισμός του χώρου από τους διαφώτιστους οφθαλμούς της οροφής (skylights), το κεντρικό αίθριο και τις λεπτές σχισμές ανοιγμάτων ανάμεσα στους βιβλιοστάτες.

Σημειώνεται ότι ο χώρος της Bιβλιοθήκης ονομάσθηκε, σε ειδική τελετή στις 17 Φεβρουαρίου 1993, Bιβλιοθήκη "K.Θ. Δημαράς", στη μνήμη του εμπνευστή της και ενός από τους ιδρυτές του Eθνικού Iδρύματος Eρευνών.

Το 1980 συγκροτείται Μονάδα Τεκμηρίωσης, η οποία εγκαθίσταται στον χώρο της Βιβλιοθήκης, στο ισόγειο του κτιρίου, και σχεδόν αμέσως παρέχει υπηρεσίες επιστημονικής πληροφόρησης σε όλη την επιστημονική κοινότητα, με έμφαση στα πανεπιστήμια και τα νοσοκομεία. Η πρωτοβουλία αυτή συνδέεται με τη λειτουργία της Βιβλιοθήκης του EIE, η οποία, την εποχή εκείνη, αποτελεί το κεντρικό σημείο πληροφόρησης για όλη την επιστημονική κοινότητα της χώρας. Βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, είναι εύκολα προσβάσιμη, ο χώρος της είναι σχεδιασμένος και διαμορφωμένος σύμφωνα με πρότυπα αμερικανικών βιβλιοθηκών, ενώ διαθέτει περισσότερα από 1.000 επιστημονικά περιοδικά και άρτια οργάνωση.

Με τη θεσμοθέτηση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) το 1989, ως επιστημονική εγκατάσταση εθνικής χρήσης, η Βιβλιοθήκη και οι υπηρεσίες της μεταφέρονται στη δικαιοδοσία του ΕΚΤ.
Οπως αναφέρεται στο Προεδρικό Διάταγμα 226 του 1989 (ΦΕΚ Α’ 107/02.05.1989) και ειδικότερα το Αρθρο 32 / Τελικές Μεταβατικές Διατάξεις: (Παρ.11) Το υπηρετούν με συμβάσεις αορίστου χρόνου προσωπικό στη Βιβλιοθήκη, Μονάδα Τεκμηρίωσης και Ε.Κ.Τ κατατάσσεται στην Υπηρεσία Ε.Κ.Τ. Με απόφαση του Δ.Σ. μετά απο εισήγηση του Διευθυντή του ΕΚΤ οι πιο πάνω υπηρετούντες κατατάσσονται στις κατηγορίες τεχνικού προσωπικού (επιστημονικού και μη) είτε ως λειτουργικοί επιστήμονες, είτε ως ειδικοί τεχνικοί επιστήμονες. (Παρ.12) Η Μονάδα Τεκμηρίωσης του ΕΙΕ, το Πρόγραμμα ΕΚΤ και η βιβλιοθήκη του ΕΙΕ μαζί με τον κεφαλαιουχικό και λοιπό της εξοπλισμό συγκροτούν την Υπηρεσία του ΕΙΕ «Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης», (Παρ 13) Δεν επιτρέπεται η αλλαγή χρήσης όλων των χώρων της βιβλιοθήκης του ΕΙΕ για άλλες λειτουργίες της πέρα από τη λειτουργία της ως επιστημονικής εγκατάστασης εθνικής χρήσης.