Μεγάλη ανταπόκριση και αυξημένη συμμετοχή στις προκηρύξεις του Ορίζοντα 2020, σύμφωνα με νέα έκθεση της ΕΕ

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ευρωπαϊκή έρευνα παρουσιάζουν τα συμπεράσματα της νέας έκθεσης για την εξέλιξη του προγράμματος Ορίζοντας 2020, που είναι το χρηματοδοτικό πλαίσιο της ΕΕ για την Έρευνα και την Καινοτομία για την περίοδο 2014-2020. Συγκεκριμένα, η νέα έκθεση "Horizon 2020: Two Years On" της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εστιάζει στις προκηρύξεις που έκλεισαν κατά το 2015, συγκρίνοντας τα αποτελέσματα με τις αντίστοιχες του 2014 και αναλύοντας την υλοποίηση του προγράμματος, την κατανομή της χρηματοδότησης και τη συμμετοχή ανά κράτος-μέλος της ΕΕ, καθώς και των υπολοίπων χωρών εκτός ΕΕ που συμμετάσχουν στον Ορίζοντα 2020.

Το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 προσελκύει ολοένα και περισσότερους ερευνητές και καινοτόμους επιχειρηματίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2015 σημειώθηκε αύξηση 25% στις προτάσεις που υποβλήθηκαν, σε σχέση με το 2014, ενώ ειδικά οι προτάσεις που υποβλήθηκαν από επιχειρήσεις αυξήθηκαν σχεδόν κατά 27%. Επιπλέον, περίπου το 50% των προτάσεων προήλθε από νέους συμμετέχοντες, πολλοί εκ των οποίων ήταν μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Συνολικά, κατά το 2014 και το 2015, μέσω του Ορίζοντα 2020 υποβλήθηκαν 76.000 επιλέξιμες προτάσεις και σχεδόν 16 εκατομμύρια ευρώ καταβλήθηκαν σε 9.000 έργα που αφορούν στην έρευνα και την καινοτομία, τα οποία προωθούν την επιστήμη αριστείας, τη βιομηχανική υπεροχή και αντιμετωπίζουν τις σύγχρονες κοινωνικές προκλήσεις.

Η έκθεση δίνει έμφαση και στην εξαιρετικά επιτυχή εφαρμογή του Ορίζοντα 2020, καθώς ο χρόνος που μεσολαβεί από το άνοιγμα των προτάσεων έως την καταβολή της χρηματοδότησης μειώθηκε κατά 32 μέρες σε σχέση με το 2014. Ο μέσος χρόνος για την επιχορήγηση για τα πρώτα δύο χρόνια ήταν μόνο 6,7 μήνες, χρόνος μειωμένος κατά 100 μέρες σε σχέση με το 7^ο Πρόγραμμα Πλαίσιο, το προηγούμενο χρηματοδοτικό πρόγραμμα της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία.

Η αυξανόμενη δημοτικότητα του Ορίζοντα 2020 έχει οδηγήσει και σε αύξηση των αιτήσεων για χρηματοδότηση, με επακόλουθο την πτώση του ποσοστού επιτυχίας των αιτούντων από 13,2% το 2014 σε 10,7% το 2015. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτό, προστίθενται περισσότερες προκηρύξεις που περιλαμβάνουν δύο στάδια, στο πρώτο στάδιο των οποίων αξιολογούνται σύντομες, δεκασέλιδες υποβολές προτάσεων με περιορισμένο αριθμό κριτηρίων. Τα προγράμματα εργασίας θα έχουν λιγότερα και περισσότερο σαφώς καθορισμένα θέματα, με προϋπολογισμούς ικανούς να υποστηρίξουν ένα ευρύ φάσμα έργων.

Ο Carlos Moedas, Επίτροπος αρμόδιος για την έρευνα, την επιστήμη και την καινοτομία, δήλωσε σχετικά «Τα στοιχεία για το 2015 είναι χαρακτηριστικά: Ο Ορίζοντας 2020 είναι ένα εξαιρετικά ελκυστικό, καλοσχεδιασμένο εμβληματικό πρόγραμμα. Η επένδυση σε καλές ιδέες είναι ευρέως αναγνωρισμένη ως ακρογωνιαίος λίθος της ανταγωνιστικότητας και της ευημερίας. Δεχόμαστε ολοένα και περισσότερες ποιοτικές προτάσεις και η υποστήριξή τους δεν είναι κόστος, είναι επένδυση για την οικονομία και την κοινωνία».

Αναλυτικότερα όσον αφορά στην ελληνική συμμετοχή στις προκηρύξεις του Ορίζοντα 2020, το ποσοστό επιτυχίας για τις προτάσεις που υποβλήθηκαν το 2014 είναι 13,2%, ενώ για το 2015 ανέρχεται στο 9,4%, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην 15η θέση μεταξύ των 28 χωρών της ΕΕ. Η μείωση αυτή, η οποία παρατηρείται σε όλες τις χώρες, οφείλεται, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, στην αύξηση συμμετοχής στις προκηρύξεις του Ορίζοντα 2020 και όχι σε μείωση των χρηματοδοτικών πόρων.

Σχετικά με την υπογραφή συμφωνιών επιχορήγησης, το ποσοστό συμμετοχής για την Ελλάδα ανέρχεται στο 2,9% για το 2014 και στο 2,7% για το 2015 (10η θέση στην ΕΕ-28). Το ποσοστό για το μερίδιο χρηματοδότησης που αντιστοιχεί στην Ελλάδα ανέρχεται στο 2,1% για το 2014 και στο 1,8% για το 2015 (12η θέση στην ΕΕ-28).

Επίσης, όσον αφορά τη χρηματοδότηση ανά κράτος-μέλος και ανά κάτοικο, για την Ελλάδα το ποσό των έργων που χρηματοδοτήθηκαν αντιστοιχεί σε 16,6 ευρώ/κάτοκο το 2014 και 12,6 ευρώ το 2015, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην 16η θέση. 

Επιπλέον στοιχεία από την έκθεση προκύπτουν και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) και τα αποτελέσματα από το χρηματοδοτικό εργαλείο που δημιουργήθηκε για την ενίσχυσή τους στο πλαίσιο του "Ορίζοντα 2020", το SME Instrument. Σύμφωνα με την έκθεση, οι αποδόσεις των ΜμΕ αυξήθηκαν κατά το 2015, καταφέρνοντας να αποτελούν το 27,6% των συμμετεχόντων, ενώ διεκδίκησαν και το 23,7% της συνολικής χρηματοδότησης από τον "Ορίζοντα 2020", ποσοστό που ξεπερνάει το στόχο του 20% που είχε θέσει η ΕΕ για τη χρηματοδότηση των ΜμΕ. Όσον αφορά στο SME Instrument, η Ελλάδα συμμετείχε στο χρηματοδοτικό αυτό εργαλείο με 249 αιτήσεις κατά το 2014 και 213 για το 2015, καταλάμβοντας έτσι την 15η θέση στην ΕΕ-28, ενώ το ποσοστό επιτυχίας ανήλθε στο 4,4% για το 2014 και μειώθηκε στο 1,9% για το 2015 (24η θέση στην ΕΕ-28). 

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) λειτουργεί ως Εθνικό Σημείο Επαφής για το πρόγραμμα "Ορίζοντας 2020" (http://innovation.ekt.gr/horizon2020), υποστηρίζοντας τους ελληνικούς φορείς στη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Καλύπτοντας όλα τα στάδια των ερευνητικών έργων, από την προετοιμασία της πρότασης έως την υλοποίηση και την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, οι υπηρεσίες του ΕΚΤ προς την ελληνική ακαδημαϊκή, ερευνητική και επιχειρηματική κοινότητα περιλαμβάνουν: Πληροφόρηση και Συμβουλευτικές Υπηρεσίες, Λειτουργία Γραφείου Υποστήριξης, Ανάπτυξη και Διακίνηση ενημερωτικού υλικού, Διοργάνωση εκδηλώσεων και σεμιναρίων, Εξεύρεση συνεργατών για την συγκρότηση κοινοπραξιών και την από κοινού υποβολή προτάσεων, Καταγραφή της εθνικής συμμετοχής και έκδοση στατιστικών στοιχείων και δεικτών απόδοσης.

Σημειώνεται ότι στη σειρά των ειδικών εκθέσεων που δημοσιεύει το ΕΚΤ στη διεύθυνση http://metrics.ekt.gr/el/eidikes-ektheseis/ekdoseis-EKT, με δείκτες που αναδεικνύουν σημαντικές πλευρές της εγχώριας ερευνητικής δραστηριότητας, παρουσιάζονται τα αναλυτικά στοιχεία της ελληνικής συμμετοχής για τα προγράμματα του Ορίζοντα 2020 στα οποία το ΕΚΤ είναι Εθνικό Σημείο Επαφής. 

Επιπλέον, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης είναι μέλος του μεγαλύτερου δικτύου επιχειρηματικής υποστήριξης Enterprise Europe Network-Hellas, ανταποκρινόμενο στις απαιτήσεις της ελληνικής κοινότητας, ενέταξε, στο πλαίσιο των υπηρεσιών που παρέχει, ένα πλέγμα δυναμικών υπηρεσιών συστηματικής ενημέρωσης και υποστήριξης επιλεγμένων επιχειρήσεων, οι οποίες εμφανίζουν κατάλληλη δυναμική και στοχεύουν αποκλειστικά σε διεθνείς αγορές μέσα από καινοτομικές τεχνολογίες.